Boeing (BA), một thành phần của chỉ số công nghiệp Dow Jones, đã giảm trong phiên giao dịch đầu ngày sau khi Bloomberg đưa tin rằng giới chức Trung Quốc đã ra lệnh cho các hãng hàng không trong nước ngừng tiếp nhận máy bay từ Boeing. Đến giữa ngày, cổ phiếu đã giảm 1%.

Tổng thống Donald Trump đã đăng tải trên mạng xã hội vào thứ Ba, cho biết Trung Quốc “vừa từ bỏ thỏa thuận lớn với Boeing, nói rằng họ sẽ ‘không tiếp nhận’ những máy bay đã cam kết mua.”

Động thái này không chỉ là đòn giáng mạnh vào Boeing – nhà xuất khẩu lớn nhất của Mỹ – mà còn gây tác động tiêu cực đến nền kinh tế Mỹ nói chung.

Khi ông Trump áp thuế lên các đối tác thương mại – trong đó có mức thuế lên tới 145% đối với nhiều mặt hàng từ Trung Quốc – thì các quốc gia khác cũng đã trả đũa, tạo nên một cuộc “ăn miếng trả miếng” đe dọa đến các doanh nghiệp, ngành sản xuất và việc làm trên toàn thế giới.

Căng thẳng giữa ông Trump và Trung Quốc đặc biệt gay gắt, với cuộc chiến thương mại leo thang gây ảnh hưởng tới đủ lĩnh vực – từ nông sản Mỹ đến việc vận chuyển iPhone – trong khi sự thiếu rõ ràng về các trường hợp miễn trừ và trì hoãn càng khiến tình hình thêm rối ren.

Boeing đặc biệt dễ bị tổn thương trong các cuộc xung đột thương mại hiện nay giữa Mỹ và các đối tác.

Khác với nhiều tập đoàn đa quốc gia khác, Boeing sản xuất toàn bộ máy bay tại các nhà máy ở Mỹ, và gần hai phần ba số máy bay thương mại được xuất khẩu ra nước ngoài.

Boeing đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Mỹ, đóng góp khoảng 79 tỷ USD và hỗ trợ trực tiếp hoặc gián tiếp 1,6 triệu việc làm. Riêng tại Mỹ, hãng có gần 150.000 nhân viên.

Boeing đã gặp khó khăn suốt 6 năm qua, với khoản lỗ hoạt động lên đến 51 tỷ USD kể từ năm 2018 – năm cuối cùng hãng có lợi nhuận hàng năm. Trung Quốc là thị trường mua máy bay lớn nhất thế giới, với phân tích gần đây của chính Boeing dự đoán rằng các hãng hàng không Trung Quốc sẽ cần mua 8.830 máy bay mới trong vòng 20 năm tới.

Trước khi thuế quan được áp dụng, doanh số bán hàng của Boeing tại Trung Quốc đã sụt giảm trong nhiều năm.

Trung Quốc hiện đang áp thuế lên đến 125% đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Mỹ. Với giá trị mỗi chiếc máy bay Boeing lên tới hàng chục triệu USD, mức thuế này khiến các khách hàng Trung Quốc không thể chi trả, ngay cả khi không có hạn chế gì thêm về việc giao hàng.

Từ năm 2019 đến nay, Boeing gần như bị loại khỏi thị trường Trung Quốc. Một phần nguyên nhân là do căng thẳng thương mại giữa hai nước, bắt đầu từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump.

Trong các năm 2017 và 2018, Boeing nhận được đơn đặt hàng cho 122 máy bay từ khách hàng Trung Quốc.

Trong 6 năm sau đó, hãng chỉ nhận được đơn đặt hàng cho 28 máy bay – chủ yếu là máy bay chở hàng hoặc từ các công ty cho thuê Trung Quốc, có thể là thay mặt cho khách hàng ngoài nước.

Không có đơn hàng nào từ các hãng hàng không chở khách trong nước Trung Quốc được ghi nhận.

Tuy nhiên, sự sụt giảm này không chỉ do căng thẳng thương mại. Một phần là do những vấn đề nội bộ của Boeing, trong đó có việc dòng 737 Max – sản phẩm bán chạy nhất của hãng – bị cấm bay sau hai vụ tai nạn thảm khốc vào cuối năm 2018 và đầu năm 2019.

Sau vụ tai nạn thứ hai, việc giao hàng cho Trung Quốc gần như ngưng hoàn toàn. Dù nhiều quốc gia đã cho phép dòng máy bay này bay trở lại vào cuối năm 2020, Trung Quốc vẫn chưa vội cho phép sử dụng lại, khiến việc giao hàng chỉ mới bắt đầu hồi phục vào năm ngoái.

Việc giao hàng cực kỳ quan trọng đối với Boeing, vì đó là lúc hãng được thanh toán. Boeing sản xuất máy bay trước và chỉ nhận được phần lớn tiền sau khi giao sản phẩm hoàn thiện.

Việc bị “chặn” giao hàng là một đòn giáng nặng nề, đặc biệt trong bối cảnh Boeing vẫn còn tồn kho 55 chiếc máy bay chưa thể giao cho khách tính đến cuối năm 2024 – phần lớn trong số đó dành cho Trung Quốc và Ấn Độ, theo thông tin từ công ty.