Việc triển khai gói vay tín chấp dưới 100 triệu đồng qua dữ liệu dân cư còn hạn chế

Đây là đánh giá của Thượng tá Lê Vinh Tùng, Phó Phòng trọng án Cục Cảnh sát Hình sự (Bộ Công an) tại hội thảo "Xóa sổ tín dụng đen bằng cách nào?" do Báo Tuổi trẻ tổ chức sáng nay (30/11).

Gói vay tín chấp dưới 100 triệu đồng qua dữ liệu dân cư còn hạn chế

Theo Thượng tá Lê Vinh Tùng, trước những diễn biến phức tạp của tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến tín dụng đen. Ngày 24/8/2023, C02 đã trực tiếp phối hợp Văn phòng Chính phủ tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện số 766 để đẩy mạnh các giải pháp phòng chống tội phạm liên quan tín dụng đen.

"Bộ Công an đã mở đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến tín dụng đen. Công an các đơn vị địa phương đã ra quân trấn áp quyết liệt tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến tín dụng đen", ông Tùng nói và cho hay, từ cao điểm đến nay, đã bắt giữ, khởi tố 261 vụ/396 bị can liên quan đến tín dụng đen.

Cũng theo Thượng tá Lê Vinh Tùng, Cục Cảnh sát Hình sự (CSHS) thời gian qua Cục đã phối hợp với các đơn vị thuộc Bộ Công an và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Thông tin và Truyền thông triển khai các nhiệm vụ: Thúc đẩy các giải pháp để hỗ trợ ngành ngân hàng triển khai gói vay tín chấp dưới 100 triệu đồng qua dữ liệu dân cư và Đẩy mạnh làm sạch sim rác, tài khoản ngân hàng ảo, tài khoản mạng xã hội để phòng ngừa tín dụng đen.

Tuy nhiên, qua nắm tình hình triển khai gói vay tín chấp dưới 100 triệu đồng qua dữ liệu dân cư theo Thông tư 06 của NHNN, ông Tùng đánh giá, việc triển khai của các ngân hàng, công ty tài chính còn hạn chế, lãnh đạo một số công ty tài chính chưa chủ động triển khai ở thời điểm hiện tại (chủ yếu do khó khăn thu hồi nợ, trong khi "nợ xấu" vẫn đeo bám, tiếp tục gia tăng).

Một số ngân hàng yêu cầu người vay cung cấp giấy tờ chứng minh như hóa đơn tiền điện nước, bảng lương có xác thực của nơi làm việc.

"Qua trao đổi, các tổ chức tín dụng triển khai cho vay tín chấp dưới 100 triệu đồng qua dữ liệu dân cư còn hạn chế, do 03 nguyên nhân chính: (1) Khó khăn trong xác thực thông tin khách hàng vay do tình trạng khách hàng có các thủ đoạn gian lận, giả mạo; (2) khó khăn trong việc thu thập các thông tin, dữ liệu để đánh giá năng lực tài chính, khả năng trả nợ của khách hàng vay; (3) khó khăn trong việc thu hồi nợ. Do vậy, người đi vay không đáp ứng được hoặc không đồng ý vay tiền.

Chưa kể, người dân đi vay tín chấp dưới 100 triệu đồng nếu không có khả năng trả nợ thì có thể bị lưu lịch sử tín dụng trên CIC (nợ xấu) và bị cộng dồn tiền gốc và tiền lãi đến khi trả được nợ, do vậy, một số người muốn vay còn do dự.

Ngoài ra, ngành ngân hàng cũng chưa tuyên truyền rộng rãi về khoản vay tín chấp dưới 100 triệu đồng và các thủ tục để vay vốn, một số tổ chức tín dụng mới chỉ lựa chọn công nhân của một số doanh nghiệp có tình hình sản xuất kinh doanh ổn định để triển khai, còn đối với số công nhân thất nghiệp thì chưa được, thậm chí không được tiếp cận.

Trong khi đó, với việc làm sạch sim rác, tài khoản ngân hàng ảo, hiện nay Bộ Công an đã giao Trung tâm Dữ liệu Quốc gia về dân cư phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông, NHNN để đẩy nhanh tiến độ làm sạch dữ liệu chủ thuê bao và chủ tài khoản ngân hàng, kiên quyết loại bỏ, dừng cung cấp dịch vụ với các thuê bao di động, tài khoản có thông tin không trùng khớp với dữ liệu dân cư.

"Hiện nay, Bộ Công an đang phối hợp để triển khai kết nối, xác thực trực tuyến qua dữ liệu dân cư để phục vụ công tác xác minh, nhận diện khách hàng, phòng ngừa việc giả mạo thông tin khi đăng ký, sử dụng thuê bao di động, tài khoản ngân hàng", ông Tùng nói.

Kiến nghị giảm mức lãi suất cấu thành tội phạm vay nặng lãi từ gấp 5 lần xuống gấp 3 lần

Để ngăn chặn tình trạng tín dụng "đen" bùng phát, nhất là dịp cuối năm, Thượng tá Tùng kiến nghị tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong các lĩnh vực có liên quan. Trước mắt là hoàn tất việc xác thực, làm sạch và loại bỏ sim "rác", tài khoản ngân hàng "ảo"; xác thực thông tin các tài khoản trên không gian mạng.

"Cần hỗ trợ ngành ngân hàng, các tổ chức tín dụng, công ty tài chính chính thống rút ngắn thời gian, thủ tục cấp tín dụng cho người dân. Thúc đẩy gói vay tín chấp qua dữ liệu dân cư để tạo thuận lợi cho người dân tiếp cận nguồn vay vốn chính thống", ông Tùng kiến nghị.

Tiếp đó, kiến nghị Bộ Thông tin và Truyền thông tiếp tục phối hợp các bộ, ngành rà soát, phát hiện, yêu cầu doanh nghiệp có liên quan tăng cường kiểm duyệt, gỡ bỏ, cấm hoạt động đối với các ứng dụng, website liên quan đến tín dụng đen; có phương án sao lưu, phục hồi dữ liệu phục vụ công tác điều tra, xử lý tội phạm; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm của các cá nhân, doanh nghiệp có liên quan theo quy định pháp luật hiện hành.

Kiến nghị Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tham mưu cơ quan có thẩm quyền ban hành, sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật trong các lĩnh vực của ngành ngân hàng dễ bị các đối tượng lợi dụng để hoạt động tín dụng đen như vay trực tuyến, vay ngang hàng, trung gian thanh toán, ví điện tử, đầu tư, kinh doanh dịch vụ tài chính… Tăng cường thanh tra, kiểm tra, phát hiện các vi phạm để xử lý nghiêm.

Đặc biệt, ông Tu2nh kiến nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi các quy định của Điều 201 Bộ luật Hình sự (tội Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự) theo hướng tăng nặng hình phạt tương ứng với số tiền thu lời bất chính phù hợp với các loại tội phạm tương tự, giảm mức lãi suất cấu thành tội phạm, từ gấp 5 lần xuống gấp 3 lần lãi suất quy định.