Xét xử đại án đăng kiểm: Hé lộ cách 'làm luật' của Cục trưởng Đăng kiểm Việt Nam

Đại án tham nhũng

Sáng 18/7, TAND TP.HCM tổ chức phiên xét xử vụ án xảy ra tại Cục Đăng kiểm Việt Nam, các trung tâm đăng kiểm, chi cục Đăng kiểm tại TP.HCM và các địa phương khác đối với 254 bị cáo. Trong đó, có hai cựu lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam Đặng Việt Hà, Trần Kỳ Hình.

Vụ án đã phơi bày nhiều góc khuất về tình trạng tham nhũng, thiếu kiểm soát trong hệ thống quản lý và giám sát an toàn giao thông tại Việt Nam, cách mà cựu Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam Đặng Việt Hà lợi dụng quyền hạn để nhận hối lộ từ các trung tâm đăng kiểm.

Trong vụ án, số lượng bị cáo đặc biệt lớn với 254 bị cáo; hơn 200 luật sư và hơn 60 bị hại là cá nhân, tổ chức tham gia nên TAND TP.HCM đã bố trí khu vực xét xử riêng để không làm ảnh hưởng đến các công việc cũng như phiên tòa xét xử khác.

Theo cáo trạng, đây là vụ án tham nhũng, chức vụ, kinh tế có quy mô đặc biệt lớn, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng trong lĩnh vực quản lý Nhà nước đối với hoạt động đăng kiểm phương tiện xe cơ giới và phương tiện thủy nội địa. 

Hành vi phạm tội "Đưa hối lộ", "Nhận hối lộ", "Môi giới hối lộ", "Tham ô tài sản", "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ", "Giả mạo trong công tác", "Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức", "Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức", "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", "Sản xuất, mua bán, trao đổi hoặc tặng cho phần mềm để sử dụng vào mục đích trái pháp luật", "Xâm phạm trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác", diễn ra tại các trung tâm đăng kiểm phương tiện cơ giới, các chi cục đăng kiểm phương tiện thủy nội địa, đến Phòng kiểm định xe cơ giới, Phòng tàu sông và cao nhất là Cục Đăng kiểm Việt Nam.

Trong đó, bị can Trần Kỳ Hình, Đặng Việt Hà (cựu Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam), nhiều bị can là Trưởng phòng, Giám đốc, Phó giám đốc các trung tâm là những người có trình độ nghiệp vụ, trình độ chuyên môn cao, có hiểu biết, kinh nghiệm trong lĩnh vực công tác được phân công đảm nhiệm.

Các bị can được giao thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát điều kiện đảm bảo an toàn đối với phương tiện cơ giới và phương tiện thủ nội địa, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống, tính mạng của người dân, ảnh hưởng đến môi trường sống của con người.

Bị can Nguyễn Vũ Hải là Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam phụ trách hoạt động của Phòng tàu sông. Tuy nhiên, Trần Kỳ Hình, Đặng Việt Hà, Nguyễn Vũ Hải đã không thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ được giao, đưa ra chủ trương làm trái quy định của pháp luật để nhận hối lộ và đã nhận hối lộ số tiền đặc biệt lớn, để xảy ra sai phạm, tiêu cực có hệ thống, trong thời gian dài tại các phòng trực thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam, các trung tâm, chi cục đăng kiểm trên cả nước.

Bỏ qua tiêu cực, tham nhũng có hệ thống

Cuối tháng 10/2022, lực lượng CSGT Công an TP.HCM đã phát hiện 2 ô tô có dấu hiệu cơi nới thành, thùng trái quy chuẩn. Tiếp tục kiểm tra, CSGT xác định mặc dù số đo kích thước thành, thùng xe của 2 ô tô này trùng khớp với giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường nhưng lại sai lệch so với thông số kỹ thuật trong cơ sở dữ liệu của Cục Đăng kiểm Việt Nam.

Từ đây, Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM đã lần ra một mạng lưới phạm tội có tổ chức từ Cục Đăng kiểm Việt Nam đến các trung tâm đăng kiểm phương tiện cơ giới và thủy nội địa nhiều tỉnh, thành trên cả nước. VKSND TP.HCM xác định mạng lưới tiêu cực này có từ thời kỳ Trần Kỳ Hình (SN 1961, quê Nam Định) làm cục trưởng và tiếp tục diễn ra sau khi Đặng Việt Hà (SN 1972, quê Hà Nội) được bổ nhiệm thay thế.

Bị can Trần Kỳ Hình phát hiện có sai phạm, tiêu cực xảy ra tại các phòng trực thuộc Cục Đăng kiểm Việt Nam, các trung tâm và chi cục nhưng không chấn chỉnh, xử lý mà còn nhận tiền hối lộ của doanh nghiệp, các đơn vị đăng kiểm bỏ qua các sai phạm trong việc cấp phép đủ điều kiện hoạt động trung tâm đăng kiểm, nhận tiền của lãnh đạo các phòng về việc các đăng kiểm sai phạm trong quá trình kiểm định phương tiện, nhận tiền hồi lộ trong quá trình thẩm định hồ sơ thiết kế với tổng số tiền hơn 7,1 tỷ đồng.

Ngoài ra, Trần Kỳ Hình lợi dụng chức vụ quyền hạn, vị trí công tác, làm trái quy định, đã duyệt cấp thông báo năng lực cho 63 hồ sơ cơ sở đóng tầu không đủ điều kiện cấp theo quy định, tạo điều kiện cho các cơ sở đóng tàu không đủ điều kiện hoạt động trái pháp luật, làm ảnh hưởng hoạt động bình thường của các chi cục đăng kiểm và uy tín của Cục Đăng kiểm Việt Nam, làm giảm hiệu lực công tác quản lý nhà nước liên quan hoạt động đăng kiểm thủy nội địa.

Khi Trần Kỳ Hình nghỉ hưu, Đặng Việt Hà được bổ nhiệm làm Cục trưởng, không những không chấn chỉnh, xử lý đối với các hành vi tiêu cực, sai phạm xảy ra trong Cục Đăng kiểm và các Trung tâm Đăng kiểm, Chi cục Đăng kiểm, mà còn tiếp tục chỉ đạo cấp dưới là các lãnh đạo phòng, trung tâm đăng kiểm phải nâng mức hưởng lợi của cá nhân Hà đối với số tiền tiêu cực, hối lộ mà cán bộ Phòng kiểm định xe cơ giới, các Trung tâm Đăng kiểm nhận được cho Hà phải là cao nhất. 

Bị can Đặng Việt Hà chỉ đạo các Trung tâm Đăng kiểm khối V phải tính tiền nộp cho Hà căn cứ vào số lượng phương tiện vào đăng kiểm tại mỗi trung tâm. Từ chủ trương, yêu cầu, chỉ đạo của Hà, lãnh đạo phòng VAR, Giám đốc các Trung tâm Đăng kiểm khối V đã triển khai. Do đó, Đặng Việt Hà phải chịu trách nhiệm hình sự chung về số tiền nhận hối lộ của Phòng kiểm định xe cơ giới giai đoạn từ ngày 1/8/2021 đến 30/9/2022 hơn 31,1 tỷ đồng.

Từ ngày 1/4/2022 đến tháng 11/2022, Đặng Việt Hà nhận hối lộ của 4 Trung tâm Đăng kiểm khối V tại TP.HCM hơn 7,6 tỷ đồng, nhận hối lộ của 5 Trung tâm Đăng kiểm khối V tại TP Hà Nội là 780 triệu đồng và nhận 680 triệu đồng của các Giám đốc Trung tâm Đăng kiểm khối D. Do đó, bị can Đặng Việt Hà phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi "Nhận hối lộ" với tổng số tiền là 40,2 tỷ đồng. Trong đó, cá nhân bị can Đặng Việt Hà hưởng lợi số tiền hơn 8,5 tỷ đồng.