Cuộc tấn công của Israel vào các cơ sở quân sự và hạt nhân , cùng hành động trả đũa của Iran đã làm rung chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu vốn đã căng thẳng.

Khi các hãng hàng không đình chỉ các chuyến bay đến Tel Aviv, Tehran và các sân bay khác trong khu vực, các công ty dầu mỏ, công ty vận chuyển và các cơ quan quản lý đang phải vật lộn trong bối cảnh lo ngại ngày càng tăng rằng các tuyến đường thương mại quan trọng như Eo biển Hormuz có thể bị cuốn vào cuộc chiến.

Vận chuyển thương mại vẫn đi qua Eo biển Hormuz, nhưng với sự thận trọng hơn. Iran trước đây đã đe dọa đóng cửa tuyến thương mại quan trọng này để đáp trả áp lực của phương Tây. Ngay cả gợi ý về động thái như vậy cũng đã gây chấn động thị trường toàn cầu và giá dầu đã tăng.

Những phát biểu mới của Tổng thống Mỹ  Donald Trump không làm giảm bớt những lo ngại đó. Ông cảnh báo rằng nếu Iran không " thực hiện một thỏa thuận ", có thể sẽ có thêm "cái chết và sự hủy diệt".

Jakob Larsen, giám đốc an toàn và an ninh của hiệp hội vận tải biển BIMCO, nói với hãng tin Reuters rằng: "Nếu Mỹ bị coi là có liên quan đến bất kỳ cuộc tấn công nào, nguy cơ leo thang sẽ tăng lên đáng kể".

Giá dầu tăng

Tính đến 4:00 chiều 13/6 tại New York (4h sáng 14/6 giờ Hà Nội), giá dầu thô Brent, được coi là tiêu chuẩn quốc tế, cao hơn 5 phần trăm so với giá đóng cửa thị trường ngày hôm qua.

Giá dầu tương lai có thời điểm tăng vọt hơn 13%, đạt mức cao nhất kể từ tháng 1.

Nếu đóng cửa dù chỉ một phần Eo biển Hormuz, một tuyến đường thương mại chiến lược giữa Vịnh Ả Rập và Vịnh Oman, nơi khoảng 20% sản lượng dầu toàn cầu của thế giới đi qua, có khả năng sẽ đẩy giá dầu lên cao hơn nữa. Điều này có thể làm gia tăng áp lực lạm phát trên toàn cầu, và đặc biệt là ở Mỹ.

Thị trường nói chung giảm mạnh vì tin tức này. S&P 500 giảm 1,1%, Dow Jones Industrial Average giảm 1,7 và Nasdaq giảm 1,3%.

Nguy cơ xảy ra cú sốc dầu mỏ lớn nhất

“Hôm nay, như bạn có thể thấy từ các thị trường, cho dù là S&P, cho dù là Bitcoin, mọi thứ đều khá ổn định hoặc đi ngang. Vì vậy, có một chút cách tiếp cận chờ đợi và xem xét. Dầu bị ảnh hưởng nghiêm trọng chỉ vì Iran là một phần quan trọng trong nguồn cung dầu toàn cầu. Nhưng cho đến nay, Israel vẫn kiềm chế không tấn công nghiêm trọng vào cơ sở hạ tầng dầu mỏ của Iran. Nếu điều đó thay đổi, rõ ràng sẽ có tác động mạnh mẽ hơn nhiều” - Taufiq Rahim, một chiến lược gia địa chính trị độc lập và là Hiệu trưởng của 2040 Advisory, nói với Al Jazeera.

Nếu việc vận chuyển qua tuyến đường biển quan trọng này bị đình chỉ, thậm chí là tạm thời, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết họ có đủ nguồn cung để giải phóng dự trữ khẩn cấp nếu cần. Tuy nhiên, điều đó đi kèm với nguy cơ cạn kiệt.

Có 1,2 tỷ thùng trong dự trữ chiến lược. Thế giới sử dụng khoảng 100 triệu thùng dầu mỗi ngày.

Matt Gertken, chiến lược gia địa chính trị trưởng và phó chủ tịch cấp cao tại BCA Research, một công ty nghiên cứu kinh tế vĩ mô, nói với Al Jazeera rằng: "Nếu tình hình thực sự nghiêm trọng đến mức phải đóng cửa eo biển Hormuz thì đó sẽ là cú sốc dầu mỏ lớn nhất mọi thời đại".

Tổng thư ký OPEC Haitham al-Ghais chỉ trích IEA vì tuyên bố có thể giải phóng kho dự trữ chiến lược, cho rằng tuyên bố này "gây ra báo động giả và gây ra cảm giác lo sợ cho thị trường thông qua việc lặp lại nhu cầu không cần thiết về việc có thể sử dụng kho dự trữ dầu khẩn cấp".

Điều này diễn ra trong bối cảnh áp lực gia tăng đối với nhóm các quốc gia sản xuất dầu mỏ trong việc tăng sản lượng. Đầu tháng này, các thành viên OPEC+ đã đồng ý tăng sản lượng thêm 411.000 thùng trong tháng 7.

Eo biển Hormuz hiện vẫn mở. Các quốc gia, bao gồm Hy Lạp và Vương quốc Anh, đã khuyến cáo tàu thuyền tránh xa Vịnh Aden, vùng nước giữa Yemen và Somalia kết nối với các tuyến đường thủy gần Israel, và ghi lại tất cả các chuyến đi qua Eo biển.