Cánh đồng tuổi thơ

Đó là cánh đồng An Phú (xã An Phú, thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai), nơi tuổi thơ của tôi đã đi qua cùng ba, má, anh chị em, bà con và bạn bè với biết mấy yêu thương.

Giữa miền cao nguyên đất đỏ bazan trùng điệp núi đồi, cánh đồng An Phú là vùng lúa nổi tiếng. Những hạt gạo dẻo thơm ngọt bùi từ những thửa ruộng tốt tươi đã nuôi sống bà con quê nhà và cả những vùng xung quanh. "Gạo An Phú" là một thương hiệu suốt một thời tuổi thơ tôi. Những ngày cuối tuần, các nhà máy xay xát đông đúc người từ thị xã Pleiku (bây giờ là thành phố Pleiku) về mua gạo. Những đứa con đi học xa, hành trang mang theo cũng là những hạt gạo chắt chiu từ đồng đất quê mình.

Lớn lên với ruộng đồng, với vùng đất Tây Nguyên hai mùa mưa nắng, những đứa trẻ cũng được trải nghiệm và hiểu những nhọc nhằn của người nông dân trên thửa ruộng từ lúc làm đất, gieo mạ, cấy, làm cỏ, gặt, phơi khô và cho lúa vào nơi cất giữ. Hầu như những đứa con đều biết giúp đỡ cha mẹ những công việc đồng áng sau giờ học để chia sẻ nỗi vất vả và giúp công việc hoàn thành đúng thời vụ. Tuổi thơ gắn liền với cánh đồng đã giúp chúng tôi có những niềm vui thôn dã và những kỷ niệm đẹp đi cùng năm tháng.

Buổi sáng ở làng quê bắt đầu từ sớm. Khi tiếng gà gáy rộ lên là mọi người lục tục thức dậy nấu ăn và chuẩn bị thức ăn để đem ra đồng. Màu khói bếp trắng xám lan trên những nếp nhà mái rạ còn đẫm hơi sương đem hơi ấm cho làng quê. Trong khi người lớn sắp xếp mọi thứ cho một ngày làm việc, những đứa trẻ cũng thức dậy ôn bài và sẵn sàng cặp sách để đi học. Khi mặt trời rắc những tia nắng đầu ngày xuyên qua rặng tre đầu ngõ là mọi người cùng nhau ra đường.

Con đường dẫn đến trường làng cũng là con đường ra đồng. Những chiếc xe bò với những chiếc bánh gỗ bọc sắt lăn lộc cộc trên con đường làng thơm ngát mùi hoa cà phê, hoa ngâu và lung linh bao màu sắc của hoa hồng, hoa lan, hoa dâm bụt cùng những vườn rau trái xanh um. Những đứa học trò tinh nghịch nhảy lên những chiếc xe bò trống không buổi sáng để những chú bò nai lưng đưa đến lớp. Ngôi trường làng nằm giữa xóm thôn bốn bề cây trái nhìn ra cánh đồng mênh mông như thảm lụa phía xa xa. Sương sớm giăng giăng phủ mờ trên những đám ruộng lúa xanh non, trên những bờ cỏ tạo nên một khung cảnh thật huyền ảo. Dưới ánh mặt trời, những hạt sương long lanh rồi từ từ tan biến, để lại một cánh đồng lúa xanh tươi, phản chiếu màu nắng vàng tươi và những dòng kênh như chiếc gương soi bóng vẽ lên một bức tranh nhiều màu sắc thật tươi đẹp và sống động.

Trong cái nắng giữa đồng trống ấy, những cô bác nông dân vẫn miệt mài làm những công việc nhà nông. Những khuôn mặt đỏ bừng vì nắng, mồ hôi đẫm ướt lưng áo. Những hạt gạo thơm ngon như gom hết tinh tuý của đất trời đã thấm vị mặn của mồ hôi, trĩu nặng bao nhiêu công của người vun xới. Những đứa trẻ sau giờ học cũng đã trải qua rất nhiều thời gian trên cánh đồng ấy. Những ngày mùa khô gò đồi không còn cỏ, những bờ cỏ bao quanh những đám ruộng là nơi chúng tôi giúp cha mẹ cắt cỏ về cho bò. Rồi thì bắt cua, hái rau má, giúp ba má làm cỏ, chăm sóc lúa. Mùa gặt đến, khi những đám lúa trĩu bông được thu hoạch xong, cánh đồng rộng là nơi lũ trẻ đưa đàn bò gia đình ra chăn thả rồi rủ nhau chơi những trò chơi trên những đám ruộng đã gặt xong chỉ còn gốc rạ. Những đôi chân trần rượt đuổi nhau trên các bờ ruộng, đưa cánh diều bay cao giữa cánh đồng mát rượi. Khi những cơn mưa đầu mùa đến cho đám cỏ non lên xanh mơn mởn, chúng tôi cùng nhau lật đất trên những luống cày hoặc những viên đá trên những bãi cỏ để bắt những chú dế lửa, dế than về chơi trò đá dế. Những cành hoa dại thơm lừng mùi đồng nội được chúng tôi hái và bó lại rồi cùng nhau chơi trò mua bán.

Cánh đồng làng cũng là nơi chứng kiến nhiều thanh niên trai gái nên duyên. Chính trên cánh đồng, trong sự giúp đỡ nhau với công việc vất vả, những chàng trai nông dân khoẻ mạnh tráng kiện đã phải lòng những cô thôn nữ đảm đang, giỏi giang và cũng thật là duyên dáng. Sau giờ làm đồng, trên con đường làng và những bờ kênh xanh lênh láng ánh trăng, từng đôi trai gái bên nhau tâm tình và trao lời hẹn ước. Câu chuyện của họ có cánh đồng mênh mông, có tiếng lúa rì rào chứng kiến. Tình yêu quê hương, tình làng nghĩa xóm và tình cảm lứa đôi đã hoà quyện vào nhau để cuộc sống làng quê được tiếp nối trong yêu thương hạnh phúc.

Cánh đồng cũng đã phải chứng kiến những giọt nước mắt của người nông dân khi lúa vào vụ gặt thì cơn mưa đá bất ngờ trút xuống làm những hạt lúa phải bứt ra khỏi thân đem theo bao công sức và hy vọng của họ. Rồi những lúc nắng hạn, nước ở những dòng kênh không đủ tưới, bà con nhìn ruộng khô, lúa chết mà đau như đứt từng đoạn ruột.

Từ cánh đồng này, từ những hạt gạo quê thơm dẻo, bao thế hệ đã trưởng thành đem kiến thức học được về giúp quê hương, giúp làng quê thêm trù phú. Tôi đi học rồi đi làm xa, nhưng trong tôi luôn thường trực một nỗi nhớ cánh đồng. Tôi nhớ từng bờ cỏ, lối đi quen thuộc, nhớ ba má và những cô bác anh chị, các bạn đã cùng tôi trải qua những thời gian dù nhọc nhằn nhưng ngập tràn niềm vui. Tôi nhớ khoảng thời gian này, lúa đã lên xanh, đang chờ mùa gặt tháng mười. Hạt lúa vàng như những hạt vàng mười đem lại nụ cười và sự no ấm cho người dân quê.

Với sự phát triển của khoa học công nghệ, cánh đồng quê giờ cũng nhiều đổi khác. Máy móc đã thay thế sức người, bên cạnh cây lúa còn nhiều loại hoa màu khác cho năng suất cao thay đổi diện mạo của làng quê. Tôi mừng cho quê hương khởi sắc và thêm yêu quý, trân trọng những kỷ niệm đã có với đồng quê.