Mua bán trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ qua sàn: Nếu tranh chấp, trách nhiệm vẫn thuộc về doanh nghiệp và nhà đầu tư

Đương nhiên, trách nhiệm giám sát của các cơ quan, tổ chức liên quan vẫn được đề cao và tiến hành thường xuyên", Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh. 

Thông tin từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) cho thấy, tại thời điểm mở cửa, thị trường có 19 mã trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ được chấp thuận đăng ký và đưa vào giao dịch ngay trong phiên đầu tiên. Trong phiên giao dịch khai trương, 4 mã trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ được giao dịch với tổng số 39 lệnh.

Tổng khối lượng giao dịch toàn thị trường đạt trên 5 triệu trái phiếu, trong đó khối lượng thanh toán ngay gần 4,1 triệu trái phiếu và thanh toán cuối ngày 0,9 triệu trái phiếu. Tổng giá trị giao dịch toàn thị trường đạt 1.781 tỷ đồng, trong đó giá trị thanh toán ngay là 1.690 tỷ đồng, giá trị thanh toán cuối ngày xấp xỉ 91 tỷ đồng.

Trao đổi với báo giới mới đây, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đánh giá đây là những tín hiệu tốt, cho thấy nếu được công khai, minh bạch và bảo đảm an toàn thì trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ hoàn toàn có thể phát huy được vai trò của mình trong việc huy động vốn cho doanh nghiệp.

Bộ trưởng cho biết thị trường trái phiếu doanh nghiệp của Việt Nam đã hình thành, có giai đoạn phát triển mạnh, đóng góp cho sự phát triển của kinh tế đất nước. Đến cuối năm 2022, dư nợ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ  đạt khoảng 1,2 triệu tỷ đồng, tương đương 12,6% GDP, chiếm khoảng 10% tổng dư nợ tín dụng. Những con số này cho thấy, trái phiếu doanh nghiệp là một kênh huy động vốn quan trọng của nền kinh tế.

Về mặt thể chế, Việt Nam đã cơ bản xây dựng được khung khổ pháp lý nhằm khuyến khích, thúc đẩy thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển. Tuy vậy, so với tiềm năng và tương quan thị trường trong khu vực, thì quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp vẫn ở mức khiêm tốn. Trong khi tổng dư nợ thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam chỉ chiếm khoảng 13% GDP, thì ở Thái Lan là 25% GDP, Singapore là 38% và Malaysia là 56%.

"Chính vì vậy, Chính phủ vẫn định hướng tiếp tục phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp một cách an toàn, minh bạch, bền vững. Tuy vậy, đúng là trong quá trình phát triển, thị trường này cũng đã xuất hiện một số vấn đề bất cập như: Cơ cấu giữa trái phiếu doanh nghiệp phát hành ra công chúng và trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ chưa phù hợp; phần lớn các doanh nghiệp phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ huy động vốn cho những ngành nghề có nhiều rủi ro...", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Cá biệt, theo ông Hồ Đức Phớc, có hiện tượng lợi dụng các quy định thông thoáng trong thành lập và hoạt động doanh nghiệp để vi phạm các quy định về công bố thông tin, nâng khống vốn điều lệ, huy động và sử dụng vốn không đúng mục đích.

"Điều này chúng ta thấy các cơ quan có thẩm quyền đã dần chấn chỉnh, xử lý rất kiên quyết. Hy vọng rằng sau khi những bất cập, vi phạm được chấn chỉnh, xử lý thì thị trường sẽ tiếp tục thực hiện tốt chức năng huy động vốn trung và dài hạn cho doanh nghiệp, cho nền kinh tế", người đứng đầu ngành Tài chính nói.

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho hay việc thành lập và vận hành hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ  có mục tiêu là nâng cao chất lượng và phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ  Để khắc phục một số bất cập, hạn chế như đã thấy của thị trường này thì cần thiết phải xây dựng một hệ thống giao dịch tập trung, giúp thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phát triển lành mạnh, ổn định, minh bạch, an toàn hơn.

"Cũng cần phải khẳng định rằng, việc ra đời thị trường thứ cấp là trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ chỉ là cung cấp thêm nơi để nhà đầu tư chuyên nghiệp có thể giao dịch thuận tiện hơn và một phần hỗ trợ nhà đầu tư tiếp cận thông tin liên quan về sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đó dễ dàng hơn. Trong trường hợp xảy ra các vấn đề tranh chấp dân sự đối với trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ thì trách nhiệm, quyền lợi và nghĩa vụ (đặc biệt là nghĩa vụ trả gốc, lãi) vẫn thuộc về doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư theo pháp luật dân sự. Đương nhiên, trách nhiệm giám sát của các cơ quan, tổ chức liên quan vẫn được đề cao và tiến hành thường xuyên", Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng tiếp tục nghiên cứu các giải pháp để tháo gỡ khó khăn, gỡ vướng và giám sát doanh nghiệp phát hành trái phiếu trong việc thanh toán nợ, gốc cho nhà đầu tư trên thị trường sơ cấp. "Chúng tôi coi đây vẫn là giải pháp quan trọng nhất trong bối cảnh hiện nay", Bộ trưởng nói.

Ngoài ra, việc giám sát thật chặt chẽ và xử lý thật nghiêm nếu xảy ra tiêu cực trong việc chấp thuận tư cách nhà đầu tư chuyên nghiệp của các công ty chứng khoán cũng rất cần thiết. Và theo Bộ trưởng, cần phải có giải pháp để phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát hành ra công chúng và trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ ở tỷ lệ phù hợp.

Theo Đàu tư Tài chính