Việc bổ nhiệm này rất quan trọng: Ủy viên BLS chịu trách nhiệm cung cấp dữ liệu việc làm tin cậy cho các doanh nghiệp và cơ quan chính phủ. Trong khi đó, ghế thống đốc Fed sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập lãi suất và có thể trở thành chủ tịch Fed trong tương lai. Tuy nhiên, các hành động và cáo buộc gần đây của Trump đã khiến tính độc lập và uy tín của hai vị trí này bị đặt dấu hỏi, gây rủi ro cho niềm tin vào nền kinh tế Mỹ.

Vụ sa thải người đứng đầu BLS

Trump vừa sa thải Tiến sĩ Erika McEntarfer – người đứng đầu BLS – với cáo buộc không có bằng chứng rằng bà thao túng dữ liệu để chống lại ông. Ông nói sẽ sớm công bố người thay thế.

Cố vấn Nhà Trắng Kevin Hassett nói cần “một góc nhìn mới” để hiện đại hóa dữ liệu, nhưng cả ông lẫn Trump đều không đưa ra bằng chứng nào cho thấy có gian lận. Những điều chỉnh dữ liệu việc làm gần đây – tuy lớn – vẫn trong phạm vi hợp lý và có thể lý giải bởi tỷ lệ phản hồi khảo sát thấp.

“Việc sa thải ủy viên BLS là đáng ngờ, trừ khi có bằng chứng thao túng dữ liệu – mà hiện chưa thấy. Có vẻ đây là chuyện ‘bắn người đưa tin’,” Robert Ruggirello, giám đốc đầu tư tại Brave Eagle Wealth Management nhận định.

Goldman Sachs cũng cho biết các điều chỉnh dữ liệu phù hợp với các chỉ báo kinh tế khác và “xác nhận rằng kinh tế Mỹ đang tăng trưởng dưới mức tiềm năng,” theo nhà kinh tế Jan Hatzius.

Điều đáng lo là các doanh nghiệp, nhà đầu tư và Fed đều dựa vào dữ liệu BLS để ra quyết định. Nếu mất niềm tin vào dữ liệu, toàn bộ hệ thống sẽ vận hành “trong mù mờ”. “Nếu người được bổ nhiệm mang tính đảng phái, công chúng sẽ đặt câu hỏi,” David Kelly, chiến lược gia trưởng toàn cầu của JPMorgan cảnh báo.

Ghế trống tại Fed

Trump có thêm cơ hội bổ nhiệm vào Fed sau khi Thống đốc Adriana Kugler tuyên bố từ chức sớm, có hiệu lực từ ngày 8/8. Trump từng nhiều lần dọa sa thải Chủ tịch Jerome Powell vì không hạ lãi suất, và có thể chọn người cùng quan điểm để thay thế Kugler – mở đường cho việc đưa người thân cận lên làm chủ tịch khi Powell kết thúc nhiệm kỳ vào 2026.

Một “chủ tịch Fed trong bóng tối” có thể khiến quyền lực và tính độc lập của Powell bị suy yếu. Sự can thiệp liên tục của Trump đã đẩy người kế nhiệm Kugler vào thế khó. Nếu họ bỏ phiếu hạ lãi suất – như thị trường dự đoán – cũng có thể bị cho là phục tùng chính trị.

“Tôi đã không tin tưởng chủ tịch Fed tiếp theo rồi, dù tôi còn chưa biết là ai,” nhà kinh tế Dario Perkins (TS Lombard) nói với New York Times.

Fed luôn đề cao tính độc lập. Việc đưa ra các quyết định không được lòng dân – như tăng lãi suất mạnh năm 2022 để kiểm soát lạm phát dù có nguy cơ gây suy thoái – là minh chứng cho vai trò trung lập và kiên định của tổ chức này.

Suy giảm lòng tin

Trump khẳng định kinh tế dưới thời ông vẫn mạnh, và điều đó đúng phần lớn – cho đến khi báo cáo việc làm mới nhất cho thấy thị trường lao động yếu hơn nhiều so với ước tính trước đó.

Niềm tin vào nền kinh tế rất quan trọng đối với Trump, nhất là khi ông đang triển khai chính sách thuế quan lớn chưa từng có, gây xáo trộn trật tự thương mại toàn cầu. Dù ông nói thuế quan không gây tổn hại kinh tế, các chuyên gia cảnh báo chỉ là vấn đề thời gian.

Vấn đề nghiêm trọng hơn là việc Trump làm xói mòn tính độc lập của Fed và độ tin cậy của dữ liệu chính phủ có thể khiến niềm tin vào nền kinh tế sụp đổ – dẫn tới hậu quả ngược với mục tiêu của Trump: lãi suất có thể tăng do nhà đầu tư mất niềm tin vào trái phiếu Mỹ.

“Bất kỳ nghi vấn nào về dữ liệu chính phủ đều làm tăng chi phí vay mượn,” Kelly nói. “Nếu tổng thống muốn lãi suất thấp hơn, điều quan trọng là công chúng phải tin vào dữ liệu. Phải chọn một người trung lập được cả hai bên chấp nhận.”

“Thay vì giải quyết nguyên nhân, Trump đã chọn cách sa thải người ghi điểm. Điều này sẽ khiến tình hình kinh tế tệ hơn” - Kelly nhận xét.