Các nhà nhập khẩu Trung Quốc đã đặt mua khoảng 7,4 triệu tấn đậu tương, chủ yếu từ Nam Mỹ, cho lịch giao hàng tháng 10, chiếm tới 95% nhu cầu dự kiến của Trung Quốc trong tháng này. Ngoài ra, khoảng 1 triệu tấn cho tháng 11 cũng đã được chốt, tương đương 15% lượng nhập khẩu dự kiến, theo hai thương nhân tại châu Á.

So với cùng kỳ năm ngoái, khi Trung Quốc đã đặt mua 12–13 triệu tấn đậu tương Mỹ cho giao hàng tháng 9–11, mức năm nay giảm mạnh. Trong khi Mỹ thường xuất khẩu phần lớn đậu tương sang Trung Quốc trong giai đoạn tháng 9 đến tháng 1 – trước khi Brazil vào vụ thu hoạch – thì cho đến nay, các nhà nhập khẩu Trung Quốc vẫn chưa đặt bất kỳ lô hàng nào từ Mỹ cho vụ mùa mới.

Dữ liệu hải quan cho thấy, năm 2024 Trung Quốc chỉ mua khoảng 20% đậu tương từ Mỹ, giảm mạnh so với 41% năm 2016. Tính từ tháng 1 đến tháng 7/2025, Trung Quốc đã nhập 42,26 triệu tấn từ Brazil, trong khi lượng nhập từ Mỹ chỉ đạt 16,57 triệu tấn.

Một thương nhân tại Singapore nhận định: “Với tình hình hiện tại, nhiều khả năng Trung Quốc sẽ tiếp tục nhập đậu tương Nam Mỹ đến hết năm nay”.

Sự vắng bóng kéo dài của Trung Quốc trên thị trường Mỹ đang gây áp lực mạnh lên giá đậu tương chuẩn tại Chicago, vốn đang ở mức thấp nhất trong 5 năm.

Trên thực tế, đậu tương Mỹ rẻ hơn 80–90 cent mỗi giạ so với hàng Brazil trong tháng 9–10, nhưng mức thuế nhập khẩu 23% mà Trung Quốc áp lên hàng Mỹ lại đội thêm 2 USD mỗi giạ, khiến đậu tương Mỹ mất lợi thế cạnh tranh.

Chuyên gia Dan Basse, Chủ tịch Công ty AgResource tại Chicago, ước tính nếu Trung Quốc tiếp tục đứng ngoài thị trường Mỹ cho đến giữa tháng 11, thì tổng lượng xuất khẩu Mỹ mất đi có thể lên tới 14–16 triệu tấn.

Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự kiến sẽ điều chỉnh giảm dự báo xuất khẩu đậu tương trong báo cáo Cung–Cầu Nông sản Thế giới (WASDE) công bố vào thứ Sáu tới. Trước đó, USDA đã hạ dự báo xuất khẩu niên vụ 2025/26 xuống còn 46,4 triệu tấn, so với 51 triệu tấn năm ngoái.

Trung Quốc chờ thỏa thuận thương mại

Dù vậy, Trung Quốc chưa hoàn toàn đóng cửa với đậu tương Mỹ. Vẫn còn nhiều đơn hàng tiềm năng cho giai đoạn giao từ tháng 11 đến tháng 1.

Ông Johnny Xiang, nhà sáng lập AgRadar Consulting tại Bắc Kinh, cho biết: “Đậu tương Mỹ hiện đang có giá hấp dẫn với nhiều khách hàng ngoài Trung Quốc. Trong khi đó, nhu cầu mạnh từ Trung Quốc lại khiến giá đậu tương Brazil tăng cao, đặc biệt khi mùa bán hàng của họ sắp kết thúc. Nếu đạt được thỏa thuận thương mại Mỹ–Trung, triển vọng cho đậu tương Mỹ sẽ cải thiện đáng kể”.

Trong khi đó, giá đậu tương Brazil quá cao đang đe dọa lợi nhuận của các nhà máy chế biến dầu hạt tại Trung Quốc. Lợi nhuận ép dầu (crush margin) tại Rizhao – trung tâm chế biến chủ chốt – đã chuyển sang âm trong hai tuần qua, sau khi vẫn còn dương vào đầu tháng 8.

Nhập khẩu đậu tương của Trung Quốc đã đạt kỷ lục trong các tháng 5, 6, 7 và 8, giúp tăng tồn kho, một phần để phòng ngừa rủi ro thiếu hụt nguồn cung trong quý IV.