Đây là một cột mốc ảm đạm đối với công ty từng là tập đoàn bất động sản lớn nhất Trung Quốc, với giá trị vốn hóa thị trường hơn 50 tỷ USD (37,1 tỷ bảng Anh). Đó là trước khi công ty sụp đổ ngoạn mục dưới sức nặng của khối nợ khổng lồ đã thúc đẩy sự trỗi dậy thần tốc của mình.

Các chuyên gia cho rằng việc hủy niêm yết là điều không thể tránh khỏi và cũng là dấu chấm hết.

“Một khi đã bị hủy niêm yết, sẽ không có cơ hội quay lại,” Dan Wang, Giám đốc phụ trách Trung Quốc tại công ty tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group, nói.

Evergrande giờ gắn liền với cuộc khủng hoảng kéo dài nhiều năm, làm suy yếu nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Evergrande đã xảy ra chuyện gì?

Chỉ vài năm trước, Tập đoàn Evergrande vẫn là ví dụ điển hình cho “phép màu kinh tế Trung Quốc”.

Người sáng lập kiêm Chủ tịch Hui Ka Yan (Hứa Gia Ấn) vươn lên từ xuất thân nghèo khó ở nông thôn Trung Quốc để trở thành người giàu nhất châu Á trong danh sách của Forbes năm 2017.

Khối tài sản của ông sau đó rơi từ khoảng 45 tỷ USD (2017) xuống chưa tới 1 tỷ USD, cú sa sút nhanh chóng như chính công ty mà ông sáng lập.

Tháng 3/2024, ông Hứa bị phạt 6,5 triệu USD và cấm vĩnh viễn tham gia thị trường vốn Trung Quốc vì công ty đã khai khống doanh thu tới 78 tỷ USD.

Các đơn vị thanh lý cũng đang tìm cách xem có thể thu hồi tiền cho các chủ nợ từ tài sản cá nhân của ông hay không.

Ở đỉnh cao, Evergrande có khoảng 1.300 dự án đang triển khai tại 280 thành phố khắp Trung Quốc, một công ty sản xuất xe điện và câu lạc bộ bóng đá thành công nhất Trung Quốc - Quảng Châu FC, đội bóng bị loại khỏi giải đấu hồi đầu năm nay vì không trả đủ nợ.

Nhưng đế chế này được xây dựng trên khối nợ 300 tỷ USD, khiến công ty trở thành nhà phát triển bất động sản mắc nợ nhiều nhất thế giới.

Khủng hoảng bắt đầu sau khi Bắc Kinh ban hành quy định mới vào năm 2020 nhằm kiểm soát mức vay nợ của các tập đoàn bất động sản lớn.

Các biện pháp này buộc Evergrande phải bán bất động sản với giá giảm mạnh để duy trì dòng tiền. Không thể trả lãi, công ty nhanh chóng vỡ nợ một số khoản vay nước ngoài.

Sau nhiều năm kiện tụng, Tòa án Tối cao Hồng Kông đã ra lệnh giải thể công ty vào tháng 1/2024.

Từ đó, cổ phiếu Evergrande đối mặt nguy cơ bị hủy niêm yết, do đã bị đình chỉ giao dịch sau phán quyết trên.

Đến lúc ấy, cuộc khủng hoảng đã xóa sổ hơn 99% giá trị vốn hóa của công ty.

Lệnh thanh lý được đưa ra vì công ty không thể đưa ra kế hoạch khả thi để xử lý khối nợ nước ngoài hàng chục tỷ USD.

Đầu tháng này, các đơn vị thanh lý tiết lộ Evergrande hiện còn nợ 45 tỷ USD, trong khi mới bán được 255 triệu USD tài sản. Họ cũng nhận định việc tái cấu trúc toàn diện là “bất khả thi”.

“Việc hủy niêm yết lúc này mang tính biểu tượng, nhưng là một cột mốc quan trọng,” bà Wang nói.

Điều duy nhất còn lại là quyết định chủ nợ nào sẽ được trả và họ có thể nhận được bao nhiêu trong tiến trình phá sản, giáo sư Qiao Shitong (Đại học Duke) cho biết.

Phiên tòa thanh lý tiếp theo dự kiến diễn ra vào tháng 9.

Tác động tới kinh tế Trung Quốc

Khủng hoảng bất động sản là lực cản lớn nhất với kinh tế, vốn đã đối mặt thuế quan Mỹ, nợ địa phương cao và tiêu dùng yếu. Ngành này chiếm khoảng 1/3 GDP và là nguồn thu lớn của chính quyền địa phương.

Hàng loạt nhà phát triển sa thải nhân viên, nhiều người bị cắt giảm lương. Với giá nhà giảm ít nhất 30%, hàng triệu hộ gia đình thấy tiết kiệm mất giá, dẫn đến giảm chi tiêu và đầu tư.

Bắc Kinh đã tung nhiều biện pháp kích cầu: hỗ trợ người mua nhà, thúc đẩy chứng khoán, khuyến khích mua xe điện và hàng tiêu dùng. Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế chỉ còn khoảng 5%, thấp so với mức 10% một thập kỷ trước.

Khủng hoảng chưa kết thúc

Nhiều tập đoàn khác vẫn lao đao. China South City vừa bị tòa Hồng Kông ra lệnh giải thể, còn Country Garden nợ hơn 14 tỷ USD đang tìm cách hoãn thanh lý.

Các chuyên gia dự báo thị trường bất động sản Trung Quốc sẽ tiếp tục giảm ít nhất đến 2027. Bắc Kinh kiên quyết không cứu trực tiếp các nhà phát triển để tránh rủi ro đạo đức.

Theo bà Dan Wang, Trung Quốc đang bước vào “quá trình chuyển đổi sâu sắc”, với ưu tiên mới của Chủ tịch Tập Cận Bình là công nghệ cao, năng lượng tái tạo và xe điện thay vì bất động sản.