Thứ tư, 09/10/2024

Hưng thịnh và suy trầm hình sin của môn thể thao quý tộc

15/10/2023 9:25 AM (GMT+7)

Trong lịch sử phát triển của golf, lộ trình phát triển của lĩnh vực này là một đường cong hình sin với những hưng thịnh và suy trầm. Sức hấp dẫn ban đầu của golf cũng là nguyên nhân để nó trở nên hưng thịnh nhưng đó cũng là lý do khiến nó suy trầm.

Đặc biệt trong xã hội hiện đại, bản chất yên tĩnh của trò chơi không phù hợp với nhịp sống hối hả của cuộc sống hiện đại. Đây là lý do để khiến golf đang âm thầm suy giảm tại Mỹ và vì thế đối tượng đến với golf cũng đang thay đổi. Những người làm golf chuyên nghiệp đang cố gắng thay đổi để phục vụ cho thế hệ trẻ, vì vậy, golf hiện đại đã có những thay đổi đáng kể so với golf cổ điển.

Hưng thịnh và suy trầm hình sin của môn thể thao quý tộc  - Ảnh 1.

Đánh golf ở sân golf Hồ Tràm tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu. Ảnh: https://thegrandhotram.com

Vào một buổi sáng thứ Bảy, Matt Owens, chủ sân golf Trenton Street ở West Monroe mở cửa chào đón những người chơi golf. Tại thị trấn nhỏ với 13.000 cư dân này, mọi người yêu thích món cá trê chiên và ngưỡng mộ Duck Dynasty, một chương trình truyền hình thực tế về các doanh nhân gia đình theo đuổi giấc mơ Mỹ. Ở đây, golf từng là thú vui hàng ngày của nhiều người và mùa thu dịu nhẹ luôn là mùa vàng để chơi golf. Tuy nhiên, đến giữa buổi chiều, Owens chỉ kiếm được khoảng 200 USD lợi nhuận, bằng một phần mười số tiền anh ấy kiếm được trong một khóa học vào thứ Bảy vài năm trước.

Trước đây, vào mỗi cuối tuần, sân golf mà Owens đã điều hành trong suốt 12 năm luôn chật kín người chơi, tuy nhiên, quãng thời gian tươi đẹp đó đột ngột vụt tắt sau cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2008 và các chương trình khuyến mãi rầm rộ của Owens đã không thể thu hút được khách hàng. “Đôi khi tôi cảm thấy rằng ngay cả khi địa điểm mở cửa miễn phí, sẽ không có ai đến.”

Trên thực tế, những gì đã xảy ra ở West Monroe không phải là một ngoại lệ. Ở Mỹ, trung tâm của golf, môn thể thao này đang lặng lẽ đi xuống.

Tuy nhiên, khác với ở Mỹ, nơi golf hưng thịnh và phát triển đến đỉnh điểm vào những năm đầu thế kỷ XXI và hiện đang có xu hướng thoái trào thì với các nước đang phát triển, golf đang là một môn thể thao được theo đuổi điên cuồng. Đặc biệt là ở một số khu vực của Châu Á, Châu Âu và Australia. Đối mặt với xu thế ảm đạm, golf đang cố gắng phục vụ thế hệ trẻ mới lớn lên cùng trò chơi điện tử bằng một cuộc đại tu hoàn chỉnh.

Giấc mơ Mỹ

Nguồn gốc hiện đại của golf có thể bắt nguồn từ Scotland vào thế kỷ 15. Năm 1457, James II tạm thời cấm trò chơi này, cùng với bóng bầu dục, vì chúng cản trở hoạt động bắn cung của hoàng gia. Tuy nhiên, lệnh cấm đã khiến golf trở nên được quan tâm nhiều hơn và ngày càng phổ biến hơn.

Vào những năm 1890, golf đã trở thành một môn thể thao chính thống ở Hoa Kỳ. Tầng lớp trung lưu giàu có thành lập câu lạc bộ golf tư nhân. Cũng giống như bây giờ, chơi golf đòi hỏi thời gian và tiền bạc, người Mỹ vào cuối thế kỷ 19 không có những thứ này, và rất ít những thứ nhỏ nhặt mà họ có thể ở nhà chơi thể thao. Hơn nữa, chơi golf an toàn hơn polo, không mệt mỏi như bóng bầu dục, điều quan trọng nhất là golf cũng là phương tiện tốt nhất để các doanh nhân tìm hiểu nhau và làm ăn. John Rockefeller và Andrew Carnegie đã làm cho môn golf trở nên thời thượng hơn với tư cách là những người chơi đầu tiên và tạo sự lan tỏa của trò chơi này.

Golf làm cho mọi người trung thực, kiên nhẫn và giúp mọi người hình thành tình bạn. Trò chơi đòi hỏi sự tập trung cao độ, tỷ lệ cá cược cực hiếm khiến người hâm mộ môn thể thao này vô cùng mê mẩn nhưng luôn giữ thái độ khiêm tốn. Người chơi golf có thể quan sát cách đồng đội của họ phản ứng với thất bại. Nhà văn P.G Wodehouse từng nói: “Nếu bạn muốn biết tính cách thực sự của một người đàn ông, hãy chơi golf với anh ta”.

Golf đã phát triển nhanh chóng ở Hoa Kỳ, ngày càng có nhiều sân golf công cộng và tư nhân. Richard J. Moss (Richard J. Moss), tác giả cuốn sách “Vương quốc golf ở Mỹ”, giới thiệu trong sách: từ năm 1992 đến 2002, ít nhất 60% sân golf mới mở có liên quan đến bất động sản, các dự án phát triển đô thị. Các sân golf gia tăng giá trị cho các bất động sản gần đó, trong khi các nhà đầu tư phát triển các sân golf dài, phức tạp để thu hút sự chú ý của công chúng và các nhà đầu tư thứ cấp.

Ngày nay, Hoa Kỳ vẫn là thị trường golf lớn nhất thế giới, và một nửa số sân golf và vận động viên golf chuyên nghiệp trên thế giới tập trung tại đây. Một nghiên cứu năm 2019 cho thấy môn thể thao này đóng góp khoảng hơn 90 tỷ USD cho nền kinh tế Hoa Kỳ. Golf là một “bước đệm”: nó mang lại sức hấp dẫn của sự thành công và cảm giác thuộc về tầng lớp trung lưu. Chỉ vài năm trước, một số chuyên gia chơi golf đã dự đoán rằng trò chơi này sẽ còn phát triển hơn nữa - khi những người thuộc thế hệ bùng nổ dân số nghỉ hưu và họ sẽ ném mình vào sân golf.

Hưng thịnh và suy trầm hình sin của môn thể thao quý tộc  - Ảnh 2.

Gollf được chơi với bạn bè. Ảnh TL

Có quá nhiều sân golf ở Hoa Kỳ. Năm 2021, cùng với việc vướng đại dịch Covid, đã có 160 trong số 16.600 sân golf 18 lỗ ở Hoa Kỳ đóng cửa. Steve Skinner, người điều hành Kemper Sports, một sân golf lớn, cho rằng sẽ mất một thập niên nữa để cân bằng cung và cầu đối với các sân golf. Với rất ít sân golf mới được lên kế hoạch đầu tư ở Mỹ, các kiến trúc sư đang tìm kiếm cơ hội ở nước ngoài. Brian Curley, một kiến trúc sư đã thiết kế các sân golf ở Trung Quốc trong nhiều năm, nói với một chút cay đắng: “Nếu việc đầu tư xây dựng các sân golf là một cổ phiếu được giao dịch công khai, thì bây giờ nó đáng giá một xu”.

Golf chuyên nghiệp vẫn đang hoạt động tốt vì các nhà tài trợ và nhà quảng cáo vẫn nhắm mục tiêu đến nhóm người có tuổi, những người tạo nên khán giả và người chơi cốt lõi của golf. Tuy nhiên, người bán quần áo và thiết bị chơi golf đang giảm mạnh. Đầu năm 2023, Dick’s Sporting Goods, một nhà bán lẻ của Mỹ, đã sa thải hàng trăm nhân viên trong bộ phận bán thời trang chơi golf của mình. Một loạt các nhà sản xuất đồ thể thao, bao gồm cả Nike và Adidas, cũng không tránh khỏi, và họ cũng bị sụt giảm doanh số bán các mặt hàng chơi golf giải trí. Ngay cả thứ hạng của các chương trình truyền hình về golf cũng đang tuột dốc.

Trông chờ vào phương Đông

Là môn thể thao có xuất xứ từ phương Tây, golf du nhập vào Nhật Bản từ thế kỷ thứ XIX sau cuộc cách mạng Minh Trị Duy tân. Trước thế chiến thứ 2, vì số lượng ít và sự riêng tư của đám đông tham gia, golf được coi là môn thể thao không thể tách rời khỏi sự giàu có và sang trọng trên toàn thế giới. Ở Nhật Bản, golf chỉ là trò tiêu khiển hàng đầu của giai cấp thống trị. Trên thực tế, điều này cũng đúng với hầu hết văn hóa tiêu dùng các nước trước Thế chiến thứ hai: chỉ giới thượng lưu thành thị mới có thể thực sự tận hưởng nó.

Hưng thịnh và suy trầm hình sin của môn thể thao quý tộc  - Ảnh 3.

Sân golf Đà Lạt (còn có tên gọi sân golf Đồi Cù Đà Lạt). Ảnh: Golfdalat.com

Công cuộc tái thiết đất nước sau chiến tranh đã biến Nhật Bản trở thành công xưởng của thế giới. Theo đó tầng lớp trung lưu tăng lên nhanh chóng và số người chơi golf cũng tăng đột biến. Mặc dù sự phát triển của ngành công nghiệp golf đã chậm lại vào đầu những năm 1980, nhưng nền kinh tế bong bóng từ năm 1986 đến năm 1989 đã tạo ra đợt bùng nổ golf lần thứ ba sau chiến tranh.

Tất cả các yếu tố để một môn thể thao giải trí ưu tú trở nên phổ biến đã sẵn sàng: sự giàu có tăng vọt, đồng tiền tăng giá nhanh chóng và mức tiêu dùng dễ thấy trong toàn xã hội.

Tiếp theo Nhật Bản là Hàn Quốc. Sự thịnh vượng của Hàn Quốc có chậm hơn một chút so với Nhật Bản nhưng cũng là nước nhanh chóng đạt được những thành tự toàn diện về kinh tế. Sự thịnh vượng của quốc gia này dường như kéo theo sự phát triển của ngành công nghiệp golf.

Trung Quốc với tư cách là nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới với 1,4 tỷ dân đã trở thành một thiên đường cho golf. Golf đã bị cấm ở Trung Quốc sau năm 1949, và mặc dù thực tế là việc xây dựng các sân tư nhân là bất hợp pháp cho đến khi nền kinh tế nước này cải cách và mở cửa. Dan Washburn, tác giả cuốn “The Forbidden Game”, cho rằng nhiều sân ở Trung Quốc đã được xây dựng dưới chiêu bài bổ sung cây xanh và công viên sinh thái, nhưng công cuộc chống tham nhũng gần đây của chính quyền trung ương đã làm chậm quá trình xây dựng hệ thống sân golf mới.

Ở hầu hết các thị trường ở các nước phát triển như: Autralia, Nhật Bản, Vương quốc Anh và Ireland, thậm chí cả Scotland, sự phát triển của môn golf cũng đã gặp phải một “nút cổ chai”. Ở Anh, kể từ năm 2007, số người chơi golf bắt đầu giảm và tính đến nay đã giảm hơn 25%; Ở Australia, số hội viên câu lạc bộ năm 2023 đã giảm hơn 20% so với năm 2007. Tại Nhật Bản, tỷ lệ tham gia chơi golf năm 2023 đã giảm hơn 40% kể từ những năm 1990, một phần do sự già hóa dân số, tỷ lệ sinh thấp.

Có những trường hợp ngoại lệ, chẳng hạn như các thị trường chơi golf đang phát triển ở Cộng hòa Séc và Đức, nhưng quy mô của những thị trường đó lại nhỏ hơn rất nhiều so với Hoa Kỳ.

Như đã nói ở phần đầu, sức hấp dẫn ban đầu của golf dần trở thành nguyên nhân khiến nó suy tàn. Sự bình tĩnh và chiêm nghiệm của người chơi của môn thể thao này trái ngược với nhịp sống điên cuồng của cuộc sống hiện đại. Phải mất ít nhất bốn tiếng rưỡi để chơi một vòng golf tiêu chuẩn 18 lỗ, không tính thời gian di chuyển và ăn trưa. Người Mỹ eo hẹp thời gian hiếm khi dành nhiều thời gian cho bất cứ thứ gì khác ngoài các chuyến bay giữa các tiểu bang và ngủ.

Hưng thịnh và suy trầm hình sin của môn thể thao quý tộc  - Ảnh 4.

Golf hấp dẫn luôn cả phái nữ. Ảnh: https://olympics.com/

Golf không giống như trượt tuyết và quần vợt, ngay cả khi bạn không chơi trong một thời gian, bạn vẫn có thể dễ dàng chơi lại. Luật chơi golf dày như một cuốn sách 200 trang và đơn giản là không thể nhét vào túi golf để mang theo. Charles Grace, một tay golf 13 năm làm việc ở Phố Wall, cho biết: “Mặc dù golf đã trở thành một phần cuộc sống của tôi nhưng tôi vẫn đang học những quy tắc mới mỗi khi chơi”.

Thêm vào đó, golf ngày càng khó chơi hơn. Trong hai thập niên qua, các tay golf càng ngày càng trở nên chuyên nghiệp hơn và các thiết bị mới hơn đã cho phép họ đánh bóng xa hơn. Do đó, các nhà phát triển sân golf cố gắng cạnh tranh với nhau bằng cách xây dựng các hố golf dài hơn, thử thách hơn với đầy chướng ngại vật. Tuy nhiên, sân như vậy phù hợp hơn với những tay golf nam mạnh mẽ, còn với những người chơi bình thường thì quá thử thách và tốn thời gian. Do đó, thời kỳ hoàng kim được kỳ vọng của thị trường golf dành cho những người thuộc thế hệ “baby boomers” sau khi nghỉ hưu đã không thành hiện thực như mong đợi, thay vào đó, nhiều người nhận thấy rằng các sân golf “khó nhằn” khiến môn thể thao này không còn là trò tiêu khiển mà trở thành một công việc vặt tốn thời gian hơn.

Đó là quy luật trong thể thao: Khi một môn thể thao có vận động viên ngôi sao, môn thể thao đó sẽ bùng nổ. Khi cựu caddie Francis Ouimet vô địch US Open năm 1913 ở tuổi 20, những bức ảnh trên các tờ báo lớn đã thu hút sự chú ý đến môn thể thao này. Và cách đây hơn chục năm, nữ golf thủ xinh đẹp Ai Miyazato từng làm dấy lên làn sóng nhiều phụ nữ trẻ Nhật Bản tham gia chơi golf nghiệp dư.

Đối với những người mới chơi golf, không có tay vợt nào nổi tiếng hơn “Mãnh hổ” Tiger Woods. Golf thủ tài năng này bắt đầu giành chức vô địch vào cuối những năm 1990, và ý tưởng rằng chơi golf là trò tiêu khiển của “người da trắng giàu có” đã tan thành mây khói.

Thật không may, sự không nhất quán của các tay golf ngôi sao đã gây khó khăn cho môn thể thao này nhiều như những cú xoay người tuyệt vời của họ. Năm 2009, danh tiếng của Woods bị hủy hoại chỉ sau một đêm vì scandal đời tư, phong độ trên sân đấu của anh cũng không còn tốt như trước. Mặc dù golf chuyên nghiệp vẫn đang bùng nổ nhưng không ai có thể thay thế Woods trong lòng người hâm mộ. Ngay cả Obama, người tự gọi mình là “tay golf hàng đầu của quốc gia”, đã thất bại trong việc thu hút thêm nhiều người hâm mộ môn thể thao này.

Golf chinh phục lớp trẻ

Tuy nhiên, sự suy giảm của golf dường như không hoàn toàn đổ lỗi cho những thách thức vốn có của nó, mà một nguyên nhân nằm ngoài tầm kiểm soát của nó là sự bất ổn của nền kinh tế toàn cầu. Trả nhiều tiền để đưa một quả bóng trắng vào một vài lỗ nhỏ với càng ít cú đánh càng tốt trong vài giờ dường như ngày càng trở nên xa hoa hơn trong thời buổi kinh tế khó khăn. Sau năm 2008, việc tham gia và chi tiêu chơi golf ở cả câu lạc bộ tư nhân và sân công cộng đều giảm.

Sau khi nền kinh tế dần phục hồi, tình hình trở nên phân cực. Ông trùm bất động sản Donald Trump, người sở hữu 18 sân golf, cho biết người giàu ngày càng giàu hơn và các sân golf cao cấp ở những khu cao cấp đang hoạt động tốt. Những người kiếm được 100.000 USD trở lên chiếm 45% số người chơi golf ở Mỹ, tăng từ 40% vào năm 2005, theo dữ liệu từ KeyBanc Capital Markets. Tuy nhiên, số lượng người chơi golf thuộc tầng lớp trung lưu và trung lưu thấp đã giảm đáng kể, điều này chắc chắn là một đòn nặng nề đối với các sân golf ở các sân tầm trung và khu vực dân cư thưa thớt. Nhiều sân golf công cộng của thành phố buộc phải đóng cửa khi chính phủ gặp khó khăn trong việc hỗ trợ tài chính cho họ trong bối cảnh giáo dục và dịch vụ công bị cắt giảm.

Xã hội hiện đại không còn thân thiện với chơi golf như trước đây, khi các ông chồng thường để vợ trông con vào các ngày cuối tuần, và giờ đây họ có nhiều điều phải lo lắng hơn là chỉ một cú đánh tốt. Một số người chơi golf thông minh cố gắng đưa con cái của họ vào thế giới golf để đảm bảo rằng chúng vui vẻ trong vai trò làm cha, tuy nhiên, hầu hết các ông bố vẫn chọn đưa con tham gia các hoạt động thể thao khác nhau thay vì chỉ vui chơi. Ngoài ra, Matt Owens đưa ra một điểm mới: Tỷ lệ ly hôn cao ở Mỹ cũng khiến đàn ông tránh xa việc chơi golf vì họ dành thời gian cuối tuần để trông con.

Hưng thịnh và suy trầm hình sin của môn thể thao quý tộc  - Ảnh 5.

Caddy (hoặc caddie) là những người hỗ trợ các golf thủ trong khi chơi. Ảnh TL

Ngày nay, việc thu hút và giữ chân các tay golf dưới 45 tuổi trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Millennials ở Hoa Kỳ muốn có sự hài lòng ngay lập tức, hoặc ít nhất là những phần thưởng ngắn hạn, có thể nhìn thấy được và phần thưởng của việc chơi golf là không thể nhận thấy trong thời gian ngắn. Dan Wald, người làm việc trong lĩnh vực kinh doanh thông tin thể thao của Boston Consulting Group, tin rằng các trò chơi điện tử về golf thực sự khiến những người trẻ tuổi ít muốn chơi golf hơn, bởi vì thực tế đánh bóng thuận lợi trên sân dễ hơn trong thực tế. Golf rõ ràng có rất nhiều đối thủ trong cuộc chiến tranh giành thời gian rảnh rỗi của mọi người.

Golf là một môn thể thao lâu đời với nhiều truyền thống. Mọi người vẫn ăn mặc như thể họ đang đi thử vai cho một bộ phim về câu lạc bộ đồng quê vào cuối những năm 1980 có tên “Crazy Golf”. Việc cấm các thiết bị di động và thực thi các nghi thức tại các câu lạc bộ chơi golf tư nhân rõ ràng là phản tác dụng đối với sự phát triển của sân golf. Một tay golf nữ trẻ phàn nàn về việc bị mắng tại một câu lạc bộ ưu tú vì mặc váy tennis, mặc dù váy có độ dài yêu cầu.

Lịch sử lâu đời đã làm tăng thêm sức hấp dẫn và đôi khi làm hỏng hình ảnh của nó, môn thể thao này luôn có những vấn đề với phụ nữ và người thiểu số. Một câu lạc bộ golf nam của Scotland đã treo biển “Cấm phụ nữ và chó”. Câu lạc bộ golf Cổ điển Hoàng gia St. Andrews ở Scotland được thành lập năm 1754 và tuân thủ nghiêm ngặt luật chơi golf, phải đến tháng 9/2014 mới bỏ phiếu cho phép phụ nữ tham gia câu lạc bộ. Golf ở Hoa Kỳ ủng hộ sự phân biệt chủng tộc ở một mức độ nào đó.

Golf không phải là môn duy nhất thiếu sức hấp dẫn đối với giới trẻ, mà việc săn bắn cũng đang suy giảm. Giống như chơi golf, săn bắn là một môn thể thao có nhịp độ chậm. Sự khác biệt là nó đẫm máu hơn nhiều người trẻ tưởng tượng. Trẻ em bắt đầu chơi thể thao ở độ tuổi trẻ hơn, đây là một bất lợi cho golf vì chỉ những ngôi trường hàng đầu, chất lượng cao mới có đội golf.

Hưng thịnh và suy trầm hình sin của môn thể thao quý tộc  - Ảnh 6.

Thời trang của nữ golf thủ. Ảnh TL

Một sự thật đáng kinh ngạc là 80 triệu người Mỹ không hề chơi bất kỳ môn thể thao nào. Cùng với đó sự nhiệt tình của giới trẻ đối với nhiều hoạt động thể chất nói chung đã giảm sút. Những người Mỹ không muốn dán mắt vào ghế sofa, thích vận động mạnh, điều này có thể giải thích tại sao các môn thể thao khó khăn như ba môn phối hợp và lướt ván diều dần trở nên phổ biến. Những người đàn ông IT ở Thung lũng Silicon có truyền thống thể thao độc quyền của riêng họ: đạp xe. Do quy mô của sân golf, các golf thủ dành phần lớn thời gian để trò chuyện trong xe mà không tập thể dục nhiều, điều này ở một mức độ nào đó vi phạm mục đích ban đầu của môn thể thao này.

Theo VietnamFinancce


Bình luận của bạn
(*) Nội dung bắt buộc cần có
Bình luận
Xem thêm bình luận

Nhập thông tin của bạn

Phối đồ ngọt ngào với sắc nâu cacao

Phối đồ ngọt ngào với sắc nâu cacao

Gam màu nâu cacao là một lựa chọn hoàn hảo cho chị em yêu thích vẻ ngọt ngào, thanh lịch, dễ dàng phù hợp với nhiều bản phối khác nhau tạo nên phong cách ấn tượng cho phái đẹp.

Du khách nước ngoài thích thú hòa mình vào không khí kỷ niệm Ngày Giải phóng thủ đô

Du khách nước ngoài thích thú hòa mình vào không khí kỷ niệm Ngày Giải phóng thủ đô

Du khách nước ngoài thích thú khi được hòa mình vào không gian rực rỡ cờ, hoa, băng rôn, áp phích, tiểu cảnh kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng thủ đô.

Mua nhiều hơn, ắt giá mua điện từ Lào sẽ giảm

Mua nhiều hơn, ắt giá mua điện từ Lào sẽ giảm

Bắt đầu từ tháng 1/2026, dự kiến giá Việt Nam nhập khẩu điện từ Lào sẽ thấp hơn so với giá hiện nay vì lượng mua sẽ tăng lên gấp nhiều lần. Đây là điều bình thường trong thương mại.

TP.HCM: Nguồn cung bất động sản mới nhỏ giọt, phân khúc nào là tâm điểm?

TP.HCM: Nguồn cung bất động sản mới nhỏ giọt, phân khúc nào là tâm điểm?

Báo cáo thị trường bất động sản quý 3/2024 của Savills Việt Nam đã cung cấp một số diễn biến đang chú ý của phân khúc nhà phố/biệt thự tại TP.HCM sau nhiều quý ghi nhận tình hình hoạt động trầm lắng.

  Khởi sắc thu hút FDI của Việt Nam vào công nghệ cao

Khởi sắc thu hút FDI của Việt Nam vào công nghệ cao

Việc các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới mở rộng đầu tư tại khắp các tỉnh, thành đã góp phần tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tăng mạnh.

Công khai người bỏ cọc đấu giá đất, liệu có khả thi?

Công khai người bỏ cọc đấu giá đất, liệu có khả thi?

Thứ trưởng Bộ TN-MT Lê Minh Ngân đã chỉ ra hiện tượng một số người tham gia đấu giá đất chủ yếu là giới đầu cơ, thao túng bằng cách đẩy giá cao và bán lại ngay để thu lợi, tạo mặt bằng giá ảo đối với các khu vực xung quanh.