Năm ngoái, Việt Nam là nhà xuất khẩu lớn thứ 6 sang Mỹ với 136,5 tỷ USD hàng hóa, theo dữ liệu thương mại của Mỹ. Phần lớn số hàng này được sản xuất tại các nhà máy của các công ty đa quốc gia Mỹ và nước ngoài hoặc các nhà cung ứng của họ.

Trong kịch bản xấu nhất với lạm phát cao do thuế quan gây ra, mức thuế 20% áp lên hàng Việt Nam có thể khiến xuất khẩu sang Mỹ “theo thời gian giảm hơn 25 tỷ USD, gần một phần năm tổng kim ngạch hàng năm”, ông Philip Schellekens, Kinh tế trưởng UNDP khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nói với Reuters.

Hãng tin Anh dẫn số liệu hải quan Việt Nam mà họ cho là dữ liệu toàn diện đầu tiên kể từ khi thuế quan có hiệu lực ngày 7/8 cho thấy xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ - thị trường lớn nhất - giảm 2% trong tháng 8 so với tháng 7, riêng giày dép giảm 5,5%. Việt Nam là nhà cung cấp giày dép lớn thứ hai thế giới. Xuất khẩu tăng vọt trước thời điểm thuế được áp dụng.

Ngân hàng Thế giới đã hạ dự báo tăng trưởng của Việt Nam cho năm nay sau khi Mỹ áp thuế.

Việt Nam chịu tác động nặng nhất

Theo báo cáo UNDP công bố tuần trước – một trong những ước tính công khai đầu tiên về tác động đối với dòng chảy thương mại kể từ khi thuế quan có hiệu lực - mức giảm tiềm tàng 19,2% xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ gần gấp đôi mức giảm trung bình 9,7% của Đông Nam Á, khu vực chịu tác động nặng nhất châu Á và là trung tâm công nghiệp lớn.

Ông Schellekens nói rằng Việt Nam chịu ảnh hưởng thuộc loại nặng nhất so với các quốc gia Đông Nam Á. Trung Quốc ở Đông Á bị ảnh hưởng lớn hơn xét theo giá trị tuyệt đối. Trong số các nước Đông Nam Á lớn, xuất khẩu của Thái Lan sang Mỹ có thể giảm 12,7%, Malaysia 10,4% và Indonesia 6,4%, báo cáo UNDP cho biết.

UNDP ước tính mức giảm xuất khẩu này sẽ tác động đến GDP của Việt Nam, dù tác động của thuế quan có thể mất nhiều năm để thể hiện đầy đủ và có thể được giảm nhẹ nhờ các nhà xuất khẩu tự chịu một phần chi phí, Việt Nam đa dạng hóa thị trường và tiêu dùng nội địa tăng.

Ước tính của UNDP dựa trên kịch bản mức thuế được chuyển hoàn toàn sang người tiêu dùng Mỹ, làm giảm nhu cầu. Tuy nhiên, điều này cho đến nay chưa xảy ra vì tác động lên lạm phát Mỹ vẫn ở mức vừa phải.

UNDP không tính đến tác động tiềm tàng từ thuế 40% với hàng hóa trung chuyển qua Việt Nam - điều có thể gây tác động nặng nề nếu Washington áp hạn chế nghiêm ngặt về linh kiện nước ngoài dùng trong sản phẩm xuất khẩu.

Số liệu của UNDP cũng chưa tính đến các miễn trừ thuế hiện có đối với hàng điện tử tiêu dùng - chiếm khoảng 28% tổng xuất khẩu Việt Nam sang Mỹ. Tuy nhiên, ngay cả khi Washington duy trì miễn trừ, xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ vẫn có thể giảm 18 tỷ USD - ông Schellekens cho biết.