Mô hình liên kết trồng chuối cấy mô ở Bình Phước để xuất khẩu một lần nữa khẳng định làm nông nghiệp phải chủ động được đầu ra để không cần trông chờ những đợt hỗ trợ tiêu thụ khi gặp điều kiện bất lợi.

Hiệu quả trồng chuối cấy mô xen canh

Tháng 5/2020, 80ha chuối của Công ty TNHH TM-DV Union Tranding được triển khai trồng xen trong lô cao su ở TX.Bình Long. Đây là mô hình trồng theo dự án nông nghiệp công nghệ cao cao do Công ty TNHH MTV Cao Su Bình Long làm chủ đầu tư.

Sau 15 tháng chăm sóc theo quy trình công nghệ cao, vườn chuối cho thu hoạch 2 vụ, với năng suất bình quân 90 tấn mỗi vụ. Toàn bộ sản phẩm sau thu hoạch được xuất khẩu trực tiếp sang thị trường Hàn Quốc, Trung Quốc và Nhật Bản.

Ông Đỗ Hữu Dự - Trưởng ban quản lý Dự án nông trại chuối cấy mô của công ty Union Tranding cho biết, công nghệ cao thể hiện ở việc sử dụng hệ thống tưới nhỏ giọt tự động của Israel. Việc bón phân cho cây chuối cũng sử dụng hệ thống châm phân tự động.

Toàn bộ quá trình sản xuất được xây dựng theo quy trình VietGAP. Trang trại chuối sử dụng phân bón hữu cơ sinh học, và hạn chế đến mức tối đa tác động từ thuốc bảo vệ thực vật.

"Vì đây là yêu cầu của thị trường nước ngoài nên chúng tôi kiểm soát chặt chẽ từ việc nhân giống chuối cấy mô cho đến quy trình sản xuất", ông Dự nói.

Ông Lê Văn Vui – Tổng Giám đốc Công ty Cao su Bình Long cho biết, diện tích chuối trồng xen cao su của công ty hiện lên đến 180ha. Tất cả đều được ký hợp đồng liên kết tiêu thụ với Union Trading để xuất khẩu sang Hàn Quốc.

Lúc đầu công ty Cao su Bình Long khoan giếng để lấy nước tưới. Để tiết kiệm nước tưới trên diện tích lớn, công ty chuyển sang sử dụng nước từ hồ thủy lợi đưa về. Sau đó, nước tưới và phân bón được đưa đến từng gốc chuối thông qua hệ thống tưới nhỏ giọt.

Mô hình trồng chuối xen cao su vừa tạo giá trị gia tăng trên 1 đơn vị diện tích đất vừa giúp cao su trồng xen phát triển tốt hơn trồng cao su đơn thuần. Theo đó, một hàng chuối sẽ được trồng xen với một hàng cao su, giúp tiết giảm nhân công chăm sóc cao su.

Nhờ "hưởng ké" nguồn nước và phân bón cho cây chuối, cây cao su giai đoạn kiến thiết cơ bản (6 năm tuổi trở lại) sẽ phát triển tốt hơn. "Bằng chứng là cây cao su trồng xen qua có tốc độ tăng chu vi thân cây lên 1cm nhanh hơn so với vườn cao su trồng chuyên canh.

Mô hình trồng chuối xen cao su đem lại lợi nhuận từ 3,5-4 triệu đồng/ha. Nếu trồng tốt có thể đạt 5 triệu đồng/ha. Còn nếu trồng chuối chuyên canh, lợi nhuận cố định hàng năm còn cao hơn.

Trồng chuối trên đất cao su là một trong những cách làm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao mang lại hiệu quả thiết thực. "Không chỉ Cao su Bình Long mà nhiều đơn vị thành viên khác của Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam cũng đang triển khai nhân rộng mô hình này", ông Vui nói.

Đầu tư trồng chuối cấy mô chuyên canh

Thời gian qua, dù dịch Covid-19 diễn biến phức tạp nhưng nhu cầu thị trường tiêu thụ chuối trên thế giới chưa bao giờ ngừng tăng. Thị trường tiêu thụ chuối mạnh nhất hiện nay là Hàn Quốc, Trung Quốc và Nhật Bản.

Đây là những thị trường đầy tiềm năng nhưng cũng hết sức khó tính. Để vào được các thị trường này, sản phẩm phải đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm từ cây giống đến quy trình chăm sóc.

Và kết quả cuối cùng là sản phẩm phải truy xuất được nguồn gốc. Người tiêu dùng phải biết được sản phẩm mình đang dùng sử dụng loại phân, thuốc gì; hàm lượng ra sao; thu hái, bảo quản, chế biến sau thu hoạch như thế nào.

Tiếp nối thành công bước đầu trên đất Bình Long, đến tháng 7/2021, dự án trồng chuối cấy mô tiếp tục được mở rộng thêm 70ha chuyên canh ở xã Tân Hưng, huyện Hớn Quản.

Ông Dự cho biết, chu kỳ thu hoạch chuối cấy mô từ F0 đến F4 là 30 tháng. Năng suất bình quân của mỗi ha chuối trồng chuyên canh theo chu kỳ 15 tháng là 90 Tấn. Nếu tính giá thu mua thấp nhất của thị trường là 5.500 đồng/kg, thì mỗi ha chuối cấy mô chuyên canh cho lợi nhuận từ 120-150 triệu đồng.

Theo ông Dự, điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng ở Bình Phước khá lý tưởng cho việc trồng chuối. Tuy nhiên người trồng cần phải đảm bảo được nguồn nước tưới và chống gãy đổ khi gặp gió mạnh, lốc xoáy.

Hiện tại, diện tích trồng chuối chuyên canh 70ha chỉ là mô hình điểm. Công ty Union Tranding đang có nhu cầu mở rộng 400ha chuối nữa để đáp ứng nhu cầu xuất khẩu khẩu và xây dựng nhà máy chế biến tinh bột chuối.

Khi nông dân có nhu cầu sẽ được chuyển giao từ nguồn giống, phân bón đến quy trình kỹ thuật chăm sóc. Trong đó, cây giống và phân bón được công ty hỗ trợ cho nợ 50% cho đến khi thu hoạch. Sản phẩm sau thu hoạch được thu mua theo giá thị trường và bao tiêu ở mức thấp nhất là 5.500 đồng/kg.

Theo tính toán của công ty, mỗi ha chuối được đầu tư theo quy trình công nghệ cao ở mức 300 triệu đồng. Còn với nông dân, mức đầu tư sẽ thấp hơn vì không mất chi phí đầu tư dây chuyền sấy, rửa sản phẩm sau thu hoạch. Ngay cả hệ thống nước tưới cũng có thể tiết giảm.

Đẩy mạnh liên kết

Ông Lê Văn Tâm - Giám đốc điều hành Công ty Union Tranding cho biết, trong thời gian bùng phát dịch Covid-19, doanh nghiệp vẫn duy trì hoạt động sản xuất bình thường, ở mức gần 1.000 tấn chuối.

Thậm chí có những thời điểm công ty phân phối được thuận lợi hơn do các đơn vị khác không thể cung cấp được, trong khi thị trường vẫn cần phải tiêu thụ.

Theo ông Tâm, hiện đã có nhiều nông dân trồng chuối cấy mô. Tuy nhiên, phần lớn diện tích còn nhỏ lẻ nên chi phí sản xuất và chi phí vận chuyển lớn. Chính sách đẩy mạnh phát triển nông nghiệp công nghệ cao cao, mang tính tập trung ở các tỉnh thành là điều kiện để công ty đẩy mạnh liên kết với nông dân.

Sản phẩm chuối của công ty được phân loại, tuyển chọn tại nông trại ở Bình Phước. Sau đó, chuối được vận chuyển về kho lạnh ở Bình Dương để ủ, bảo quản, đóng gói trước khi vận chuyển đến tay khách hàng.

Ông Trần Hải Hà - Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Hớn Quản cho biết, để xuất khẩu nông sản phẩm phải hội đủ rất nhiều điều kiện mà một nông dân đơn độc khó có thể thực hiện được.

Vì vậy, việc liên kết sản xuất nông nghiệp được xem là giải pháp khắc phục bài toán manh mún của sản xuất nông nghiệp hiện nay. Tuy nhiên, để liên kết hiệu quả cần phải có "nhạc trưởng", và người nông dân phải tuân thủ nghiêm túc những yêu cầu của đối tác.

"Đây là điều khó nhưng không phải không làm được nếu muốn nghĩ đến một nền nông nghiệp hiện đại, tiệm cận với thế giới", ông Hà nói.

Ông Hà đánh giá, việc nông dân hợp tác trồng chuối cấy mô theo mô hình của doanh nghiệp là rất khả thi. Huyện Hớn Quản sở hữu nhiều diện tích đất đỏ bazan, đất sỏi cơm nên thuận lợi cho trồng các loại cây ăn trái ngắn ngày, trong đó có cây chuối.