Thông điệp đó đã được truyền tải đến người dân Trung Quốc và các quốc gia nước ngoài trong một loạt các bản tin báo chí và các tuyên bố của chính phủ vào cuối tuần sau cuộc tấn công dữ dội của Tổng thống Mỹ Donald Trump vào hệ thống thương mại toàn cầu.

"Thuế quan của Mỹ sẽ có tác động (đối với Trung Quốc), nhưng 'bầu trời sẽ không sụp đổ'", một bài bình luận trên tờ Nhân dân Nhật báo ngày Chủ nhật 6/4 cho biết.

“Kể từ khi Mỹ khởi xướng cuộc chiến thương mại (đầu tiên) vào năm 2017 – bất kể Mỹ đấu tranh hay gây sức ép như thế nào – chúng ta vẫn tiếp tục phát triển và tiến triển, thể hiện khả năng phục hồi – ‘càng chịu nhiều áp lực, chúng ta càng trở nên mạnh mẽ hơn’”, bài trang nhất của ấn bản thứ Hai của Nhân dân Nhật báo viết.

Hôm thứ Tư tuần trước, ông Trump đã công bố mức thuế quan bổ sung 34% đối với tất cả hàng hóa Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ, đưa mức thuế đối với tất cả hàng nhập khẩu của Trung Quốc vào Mỹ lên hơn 54% khi các mức thuế hiện hành có hiệu lực. Bắc Kinh đã đáp trả vào thứ Sáu bằng mức thuế cơ bản 34% đối với tất cả hàng nhập khẩu của Hoa Kỳ, cũng như các biện pháp khác, bao gồm kiểm soát xuất khẩu khoáng sản đất hiếm và hạn chế thương mại đối với các công ty cụ thể của Mỹ.

Trung Quốc cho rằng sự gián đoạn lớn đối với thương mại toàn cầu có khả năng gây tổn hại cho Mỹ nhiều hơn là Trung Quốc.

“Là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và là thị trường tiêu dùng lớn thứ hai, Trung Quốc sẽ chỉ tiếp tục mở cửa rộng hơn, bất kể bối cảnh quốc tế đang thay đổi như thế nào” - Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố vào thứ Bảy.

Các chuyên gia kinh tế Trung Quốc cho rằng ​​rằng việc mở cửa để nắm giữ vai trò này là một cơ hội cho Bắc Kinh.

Liu Zhiqin, nghiên cứu viên cấp cao tại Viện nghiên cứu tài chính Trùng Dương thuộc Đại học Nhân dân Trung Quốc, phát biểu: "Trung Quốc đang gửi một thông điệp quan trọng tới thế giới: chúng ta không thể lùi bước hoặc dung thứ cho hành vi bắt nạt của Mỹ, vì sự dung thứ cuối cùng sẽ dẫn đến nhiều hành vi bắt nạt hơn".

“Trung Quốc và Mỹ hiện là đối thủ trực tiếp trong việc định hình lại trật tự thương mại quốc tế”, Ju Jiandong, giáo sư tại Trường Tài chính Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc thuộc Đại học Thanh Hoa, cho biết. “Chúng tôi sẵn sàng chấp nhận thử thách – chúng tôi sẵn sàng cạnh tranh với Mỹ trong việc định nghĩa lại hệ thống thương mại toàn cầu mới”.

Các đối tác thương mại của Trung Quốc có thể sẽ coi nhẹ thông điệp này.

Bắc Kinh thường bị cáo buộc sử dụng quyền tiếp cận thị trường khổng lồ của mình như một vũ khí để ép buộc các quốc gia.

Nhưng họ có thể không có nhiều lựa chọn ngoài việc tìm cách tăng cường quan hệ với Trung Quốc nếu thuế quan của Mỹ, vốn ảnh hưởng đến cả đồng minh và đối thủ của Hoa Kỳ, trở thành chuẩn mực mới.

Trong tháng qua, Bắc Kinh đã tổ chức các cuộc đàm phán kinh tế với Nhật Bản và Hàn Quốc, những nước bị áp thuế lần lượt 24% và 25% vào tuần trước, cũng như với Liên minh châu Âu, nơi bị áp thuế 20%.

Nhiều nền kinh tế Đông Nam Á – trung tâm sản xuất chính cho các công ty muốn đa dạng hóa khỏi Trung Quốc – đã bị ảnh hưởng đặc biệt nặng nề bởi cuộc chiến thuế quan của Trump. Mặc dù ít người muốn công khai đấu khẩu với Washington, nhưng khu vực này đang bị chấn động.

Tại Singapore, một thành trì thương mại tự do siêu kết nối được biết đến với đường lối ngoại giao thận trọng, Thủ tướng Lawrence Wong đã không có nhiều động thái cứng rắn trong thông điệp gửi đến những người dân của mình vào cuối tuần.

"Thông báo gần đây về 'Ngày giải phóng' của Hoa Kỳ không còn chỗ cho sự nghi ngờ", ông nói. "Nó đánh dấu một sự thay đổi lớn trong trật tự toàn cầu. Kỷ nguyên toàn cầu hóa dựa trên luật lệ và thương mại tự do đã kết thúc. Chúng ta đang bước vào một giai đoạn mới, giai đoạn tùy tiện hơn, bảo hộ hơn và nguy hiểm hơn".

Thách thức trong nước

Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn đang chuẩn bị cho tác động - và khả năng leo thang hơn nữa.

Năm ngoái, tổng kim ngạch thương mại Mỹ-Trung đạt khoảng nửa nghìn tỷ USD và các mức thuế quan được đưa ra khi Trung Quốc đang chứng kiến ​​một số tia sáng về sức sống kinh tế sau nhiều năm vật lộn với cuộc khủng hoảng trong lĩnh vực bất động sản, nợ chính quyền địa phương cao và hậu quả nặng nề của dịch Covid-19.

Tháng trước, chính phủ đã công bố một loạt các biện pháp nhằm thúc đẩy tiêu dùng trong nước khi họ dự đoán được tác động đến tăng trưởng xuất khẩu của mình.

Giờ đây, Trung Quốc sẽ "thúc đẩy mạnh mẽ tiêu dùng trong nước bằng những nỗ lực phi thường ... và đưa ra một loạt các chính sách dự trữ khi thích hợp" - theo bình luận của tờ Nhân dân Nhật báo.

Tuy nhiên, giới chuyên gia cũng cảnh báo các ảnh hưởng sắp tới.

"Mức thuế quan mới 34% sẽ ảnh hưởng đến GDP của Trung Quốc ít nhất 0,7 điểm phần trăm trong năm nay" - các nhà phân tích từ Goldman Sachs cho biết hôm vào Chủ Nhật, dự báo rằng các nhà hoạch định chính sách của Trung Quốc "sẽ đẩy nhanh các biện pháp nới lỏng đáng kể" để đạt được mục tiêu tăng trưởng "khoảng 5%" đã đặt ra vào tháng trước.

Các nhà phân tích cảnh báo rằng sự trả đũa "nhanh hơn và ít kiềm chế hơn" của Trung Quốc lần này cũng làm tăng nguy cơ leo thang thuế quan hơn nữa từ cả hai bên.

Cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất có thể leo thang đến mức nào vẫn là một ẩn số quan trọng, khi cả hai chính phủ vẫn có thể tăng mức phạt cao hơn.

Và càng làm như vậy, hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ càng khó tìm được lối thoát.