Việc Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong tháp tùng Chủ tịch Tập Cận Bình trong chuyến thị sát đầu tiên kể từ khi Mỹ tăng thuế quan, làm leo thang cuộc chiến thương mại, cho thấy Bắc Kinh đang tăng cường thúc đẩy vai trò tài chính toàn cầu của Thượng Hải, theo SCMP.

Trong hội nghị chuyên đề tổ chức tại Thượng Hải tuần trước, Phó Thủ tướng Hà Lập Phong kêu gọi đẩy nhanh quá trình xây dựng Thượng Hải trở thành trung tâm tài chính toàn cầu. Đây là lần xuất hiện đầu tiên của Chủ tịch Tập Cận Bình tại một sự kiện như vậy kể từ khi căng thẳng thương mại Mỹ-Trung bùng phát trở lại với đợt áp thuế mới của Mỹ.

“Trước đây, các Phó Thủ tướng phụ trách mảng tài chính thường tham dự các hội nghị ở Thượng Hải, nhưng việc tổ chức một hội nghị chuyên đề chuyên biệt như thế này tại đây và có sự tham dự của cả Chủ tịch Tập Cận Bình là điều cực kỳ hiếm thấy. Điều đó cho thấy tầm quan trọng đặc biệt mà chính quyền Trung Quốc đang đặt vào vấn đề này”, ông Lian Ping, Giám đốc Diễn đàn Kinh tế Trung Quốc nhận định.

Tại hội nghị, theo Tân Hoa Xã, ông Hà kêu gọi Thượng Hải “phân tích một cách bình tĩnh và ứng phó thận trọng với những biến động mới của môi trường quốc tế… để củng cố vai trò của thành phố như một cổng mở trong lĩnh vực tài chính, đồng thời vẫn đảm bảo an ninh tài chính".

Ông cũng nhấn mạnh việc tăng cường năng lực của Thượng Hải trong phân bổ tài sản và quản lý rủi ro bằng đồng Nhân dân tệ.

Ông Dương Kiến Văn, nhà nghiên cứu kinh tế tại Viện Khoa học Xã hội Thượng Hải, cho rằng, phát biểu này phản ánh cách tiếp cận dài hạn và toàn diện của Bắc Kinh trong việc đối phó với rủi ro từ chiến tranh thương mại với Mỹ.

“Cuộc chiến thuế quan hiện tại chỉ là một phần. Bắc Kinh đang chuẩn bị trước cho những xung đột kinh tế - thương mại quốc tế sâu rộng hơn – và tài chính chính là mặt trận quan trọng nhất”, ông Dương nói.

Tầm nhìn chiến lược lâu dài từ Bắc Kinh

Tham vọng biến Thượng Hải thành trung tâm tài chính toàn cầu là một phần trong tầm nhìn chiến lược dài hạn của Trung Quốc. Ngay từ năm 2001, Quốc vụ viện đã phê duyệt quy hoạch tổng thể giai đoạn 1999–2020 của thành phố này, với mục tiêu rõ ràng là phát triển Thượng Hải thành đầu mối toàn cầu về tài chính, thương mại, vận tải biển và kinh tế.

Tại Hội nghị công tác tài chính trung ương năm 2023 – được tổ chức 5 năm một lần – các nhà lãnh đạo Trung Quốc tiếp tục nhấn mạnh mục tiêu “nâng cao sức cạnh tranh và tầm ảnh hưởng của Thượng Hải như một trung tâm tài chính quốc tế, đồng thời củng cố và nâng tầm vai trò của Hồng Kông".
“Trong bối cảnh chiến tranh thương mại có nguy cơ chuyển thành chiến tranh tài chính, việc có hai trung tâm tài chính giúp Trung Quốc phân tán rủi ro trước những biến động bất ngờ”, Ding Shuang, chuyên gia kinh tế về Trung Quốc tại Ngân hàng Standard Chartered nhấn mạnh.

Thượng Hải – đòn bẩy cho chiến lược toàn cầu hóa đồng Nhân dân tệ

Ông Lian Ping tuyên bố, cuộc chiến thuế quan cũng có thể mở ra cơ hội thúc đẩy việc sử dụng đồng Nhân dân tệ trong các giao dịch xuyên biên giới. Cuối tháng 4, Trung Quốc đã công bố kế hoạch hành động mới nhằm phát huy vai trò tài chính toàn cầu của Thượng Hải, đặc biệt trong giao dịch với các quốc gia thuộc khu vực Nam bán cầu.

“Trong bối cảnh xung đột thương mại, đồng Nhân dân tệ có thể sẽ được sử dụng rộng rãi hơn trên thị trường quốc tế. Nếu lòng tin vào tài sản định danh bằng USD suy giảm, thì Nhân dân tệ sẽ có nhiều cơ hội hơn trong thanh toán quốc tế", ông Lian Ping nhận định.

Ông Triệu Tích Quân, giáo sư tài chính tại Đại học Nhân dân Bắc Kinh, cho rằng Thượng Hải có lợi thế so với Hồng Kông trong việc cung cấp dịch vụ tài chính cho các nền kinh tế đang phát triển – nhờ ít phụ thuộc hơn vào các thị trường phát triển phương Tây.

Thách thức

Tuy nhiên, Thượng Hải cũng đang phải đối mặt với nhiều áp lực. Theo dữ liệu chính quyền thành phố, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Thượng Hải năm 2024 đã giảm 26,6% so với năm trước, mặc dù số doanh nghiệp có vốn nước ngoài đăng ký mới vẫn tăng. Xu hướng này phản ánh bức tranh chung của Trung Quốc, với mức sụt giảm FDI toàn quốc là 27,1%.

Ông Triệu cho rằng, kiểm soát dòng vốn vẫn là rào cản lớn trong việc mở rộng tài chính quốc tế của Thượng Hải.

“Điều quan trọng là cần cân bằng giữa mở cửa tài chính và quản lý rủi ro hiệu quả. Hiện tại, khả năng cung cấp dịch vụ tài chính quốc tế của Thượng Hải vẫn còn hạn chế", ông Triệu nói.

Ông Nhiếp Nhật Minh, Phó Giám đốc Viện Tài chính và Luật Thượng Hải, cho rằng sự phát triển của Thượng Hải cần có sự hỗ trợ từ các chính sách tầm quốc gia.

“Nếu không có đột phá trong cải cách hệ thống tài chính tổng thể, Thượng Hải sẽ gặp nhiều giới hạn trong vai trò trung tâm tài chính toàn cầu", ông Nhiếp nhận định.