Thanh khoản – Oxy sống còn của startup

Trong giới startup, ta thường được dạy phải theo đuổi tăng trưởng: thêm khách hàng, thêm vốn, thêm đà phát triển. Nhưng khi thị trường đảo chiều, tất cả điều đó trở nên thứ yếu so với một yếu tố sống còn: thanh khoản.

Khi thanh khoản cạn kiệt, kể cả những startup mạnh mẽ nhất cũng bắt đầu "nghẹt thở".

Khi dòng tiền cạn kiệt: Startup chết không phải vì không có khách, mà vì không thể xoay

Hãy nhìn vào thị trường tiền mã hóa – nơi hiện tượng khô thanh khoản thường xảy ra đầu tiên. Khi dòng tiền dồi dào, ai cũng hăng hái mua bán, các dự án đua nhau mọc lên. Nhưng chỉ cần thanh khoản khựng lại, cả hệ thống đóng băng: giao dịch đình trệ, giá biến động mạnh, các kế hoạch triển khai dang dở.

Startup truyền thống cũng không khác. Hãy nhớ lại tháng 3/2020, khi đại dịch khiến thương mại toàn cầu ngừng trệ chỉ sau một đêm. Hay giai đoạn 2023–2024, khi lãi suất tăng và dòng vốn mạo hiểm co cụm, buộc nhiều startup triển vọng phải cắt giảm mạnh tay.

Nhiều nhà sáng lập từng huy động vốn thần tốc, mở rộng quá sớm, tuyển người ồ ạt mà chưa kiểm chứng nhu cầu – đến khi thị trường siết lại, họ mắc kẹt không thể điều chỉnh. Không phải vì sản phẩm tệ, mà vì thiếu thanh khoản để chờ thời cơ.

Lãi vẫn chết: Hiểu sai về "lãi" và "sống sót"

Sai lầm lớn nhất của nhiều founder startup là nghĩ có lãi đồng nghĩa với an toàn. Nhưng sự thật lại phũ phàng: bạn có thể có lãi nhưng vẫn không đủ tiền trả lương nhân viên. Bạn có thể có khách trung thành, biên lợi nhuận cao, nhưng vẫn không đủ thời gian để trụ lại qua giai đoạn khủng hoảng.

Vì khi dòng vốn khan hiếm, cạn kiệt, mọi thứ đều chậm lại: chu kỳ bán hàng dài hơn, tuyển dụng khó hơn, nhà đầu tư ngần ngại hơn. Trong bối cảnh đó, người chiến thắng không phải kẻ "to nhất", mà là người linh hoạt nhất – có thể duy trì chuyển động khi người khác đóng băng.

5 cách giữ thanh khoản khi người khác "đứng hình"

1. Chạy nhanh, không cần hoành tráng: Đừng chờ đến quý sau mới ra mắt sản phẩm lớn. Thay vào đó, chia nhỏ và phát hành bản cập nhật hàng tuần. Càng sớm có phản hồi, bạn càng giảm rủi ro.

2. Gần gũi khách hàng hơn số liệu: Đừng chỉ nhìn bảng thống kê – hãy gọi cho khách hàng mỗi tuần. Hỏi họ đang lăn tăn điều gì, điều gì sẽ khiến họ chi tiền hoặc giới thiệu bạn bè...

3. Làm chủ kênh phân phối: Khi ngân sách quảng cáo bị cắt, những kênh phân phối bạn tự sở hữu trở nên vô giá. Nếu bạn không có kênh phân phối trực tiếp đến khách hàng của mình, thì bây giờ là lúc để xây dựng nó. Hãy xây dựng nội dung có ích, chân thật, đều đặn. Đừng để mất kết nối với người dùng.

4. Kiểm tra chỉ số "đốt tiền" thông minh: Không chỉ nhìn số dư ngân hàng – hãy đo "burn multiple": bạn phải đốt bao nhiêu tiền để tạo ra mỗi 1 USD doanh thu mới? Số liệu này cho bạn biết mức độ bền vững của công ty. Mục tiêu của bạn không chỉ là giảm chi tiêu mà còn là khiến từng USD bạn tiêu trở nên thông minh hơn.

5. Đa dạng hóa nguồn vốn: Đừng phụ thuộc vào một nguồn tài trợ duy nhất. Hãy tìm kiếm nhiều nguồn tài trợ nhất có thể. Chìa khóa là phải xây dựng sự linh hoạt tài chính trước khi bạn bị buộc phải linh hoạt.

Đừng xây để nổi, hãy xây để sống

Startup tồn tại không phải vì may mắn. Mà vì họ đã chuẩn bị, gọn nhẹ, linh hoạt. Họ liên tục thử, liên tục học, liên tục hiện diện – ngay cả khi không ai để ý.

Vì thế đừng xây để lên báo. Đừng chờ xu hướng đẩy bạn lên. Hãy xây thanh khoản cao. Hãy xây khả năng thích ứng và thay đổi.

Vì trong thế giới startup, nhất là khi thị trường xấu đi, ranh giới giữa sống và chết rất đơn giản: Là khả năng thanh khoản. Là khả năng thích ứng và thanh đổi.