Từ Laopu Gold đến Labubu

Nửa đầu năm nay, sản lượng mạnh mẽ trong các lĩnh vực công nghệ cao của Trung Quốc, từ in 3D, thiết bị gia dụng thông minh đến xe điện cá nhân hóa, đã làm nổi bật xu hướng sản xuất thông minh, nơi thiết kế thẩm mỹ, sản xuất thông minh và thương hiệu mang bản sắc văn hóa đang định hình lại cách thế giới nhìn nhận “Made in China”.

Các nhà sản xuất Trung Quốc giờ đây không chỉ đơn thuần là những đơn vị gia công, mà đang trở thành những người dẫn dắt xu hướng trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu gia tăng với các sản phẩm lấy thiết kế làm trung tâm.

Nổi bật trong số đó là thương hiệu Laopu Gold, kết hợp thủ công mỹ nghệ truyền thống Trung Hoa với phong cách thẩm mỹ đương đại. Cửa hàng đầu tiên ở nước ngoài của hãng, khai trương tại Singapore vào tháng Sáu đã thu hút hàng dài khách xếp hàng suốt nhiều giờ, với hơn 90% là khách lần đầu đến, bị thu hút bởi thiết kế, tay nghề và ý nghĩa biểu tượng của sản phẩm, theo báo cáo của JP Morgan.

Ra đời cách đây 16 năm, thương hiệu này đã mở ra một phân khúc mới trong thị trường trang sức truyền thống thông qua thiết kế sáng tạo và mô hình kinh doanh mới. Năm 2024, doanh thu và lợi nhuận của Laopu Gold lần lượt tăng 166% và 254% so với cùng kỳ, và đà tăng trưởng này vẫn tiếp tục trong năm 2025.

Trong lĩnh vực văn hóa đại chúng, thương hiệu Pop Mart của Trung Quốc đã trở thành hiện tượng toàn cầu, với người hâm mộ xếp hàng bên ngoài cửa hàng để sở hữu những mẫu tượng Labubu mới nhất. “Thiết kế là lợi thế cạnh tranh cốt lõi của chúng tôi,” đại diện công ty cho biết, nhấn mạnh đội ngũ thiết kế 2.000 người chịu trách nhiệm từ phác thảo ý tưởng đến chất liệu sản phẩm.

Sức mạnh văn hóa và thiết kế

Ngày càng nhiều sản phẩm tiêu dùng dựa trên sức mạnh thiết kế của Trung Quốc chiếm được vị trí vững chắc ở thị trường quốc tế.

Chẳng hạn, một công ty gốm sứ ở tỉnh Phúc Kiến (miền Đông Trung Quốc) đã nhận được đơn hàng trị giá 2 triệu nhân dân tệ (278.640 USD) ở thị trường nước ngoài cho bộ đồ ăn lấy cảm hứng từ trái cây. Trên các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới, doanh số mũ quạt chạy bằng năng lượng mặt trời từ thành phố Nghĩa Ô (tỉnh Chiết Giang) đã vượt 500.000 chiếc.

“Sự phổ biến của các sản phẩm vàng thủ công truyền thống và các thương hiệu nội địa như Labubu và Laopu Gold cho thấy yếu tố văn hóa và thiết kế đang định hình lại cấu trúc giá trị của ngành sản xuất Trung Quốc” - ông Wu Yin, giáo sư tại Đại học Tài chính và Kinh tế Tây Nam, nhận định.

Ông cho rằng, sự tiến bộ nhanh chóng của công nghệ số đang giúp các yếu tố thiết kế đậm bản sắc văn hóa Trung Quốc hòa quyện tốt hơn với sản xuất công nghiệp, liên tục nâng cao giá trị thương hiệu “Made in China”.

Nâng hạng chỉ số đổi mới toàn cầu

Xu hướng chú trọng vào thiết kế và đổi mới này còn được củng cố nhờ những nỗ lực tăng cường bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ trong giai đoạn Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 (2021-2025), góp phần thúc đẩy Trung Quốc tiến tới vị trí dẫn đầu toàn cầu về đổi mới sáng tạo. Từ năm 2020 đến 2024, tổng kim ngạch nhập khẩu và xuất khẩu tiền bản quyền sở hữu trí tuệ của Trung Quốc tăng trưởng bình quân 5,7% mỗi năm.

Theo Chỉ số Đổi mới Toàn cầu do Tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới (WIPO) công bố, Trung Quốc đã vươn lên vị trí thứ 11 toàn cầu năm 2024 - tiếp tục là nền kinh tế thu nhập trung bình có thành tích tốt nhất.

Tác động của đổi mới thiết kế không chỉ dừng lại ở thị trường tiêu dùng mà còn lan sang cả lĩnh vực thiết bị cao cấp và hệ thống công nghiệp. Tại Triển lãm Chuỗi cung ứng Quốc tế Trung Quốc tổ chức tháng trước ở Bắc Kinh, một làn sóng sản phẩm thông minh mới, từ robot hình người đến bàn tay sinh học, đã cho thấy vai trò ngày càng sâu rộng của thiết kế công nghiệp trong sản xuất tiên tiến.

Thiết kế công nghiệp hiện được tích hợp vào toàn bộ chuỗi giá trị sản xuất, thông qua thiết kế sản phẩm, đổi mới quy trình và phát triển mô hình kinh doanh, theo ông Guan Bing, Giám đốc một viện nghiên cứu kinh tế công nghiệp thuộc Trung tâm Phát triển Công nghiệp Thông tin Trung Quốc.

“Thiết kế càng tinh vi và tiên tiến thì yêu cầu đặt ra cho số hóa và sản xuất thông minh càng cao, qua đó thúc đẩy nâng cấp toàn bộ chuỗi sản xuất,” ông Wu cho biết.

Trong lĩnh vực xe điện, hãng Xiaomi đã kết hợp yếu tố thẩm mỹ và tự động hóa trong dòng sản phẩm mới nhất, với mẫu YU7 sở hữu nắp capo dạng vỏ sò và màu sơn tùy chỉnh, phản ánh thị hiếu mới của người tiêu dùng.

Bên trong nhà máy, hơn 700 robot hoạt động liên tục, trong khi công nghệ đúc nguyên khối (one-piece die-casting) đã giảm số lượng linh kiện từ 72 xuống còn 1, giúp rút ngắn thời gian sản xuất 74%.

Công cụ AI

Nhờ những tiến bộ nhanh chóng của Trung Quốc trong các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI), chính bản thân ngành thiết kế công nghiệp cũng đang trải qua quá trình chuyển đổi mạnh mẽ. Tại công ty thiết kế ô tô IAT, các kỹ sư giờ đây có thể tạo ra ý tưởng phong cách chỉ bằng câu lệnh thoại và công cụ AI - rút ngắn chu kỳ thiết kế tới 50%.

Một báo cáo ngành cho thấy giá trị ngành AI của Trung Quốc đã vượt 700 tỷ nhân dân tệ trong năm 2024, với tốc độ tăng trưởng hàng năm trên 20% liên tiếp nhiều năm. Các sản phẩm AI nội địa ngày càng được tích hợp vào các lĩnh vực như thiết kế công nghiệp, giáo dục và sáng tạo nội dung, hình thành hệ sinh thái ứng dụng thông minh đa ngành.

Khi làn sóng cách mạng công nghệ và chuyển đổi công nghiệp mới tăng tốc, sự tích hợp sâu giữa thiết kế công nghiệp hỗ trợ AI và sản xuất sẽ mở ra nhiều khả năng hơn cho sản xuất thông minh, ông Guan nhận định.

Tuy nhiên, vẫn còn những khoảng trống. Dù ngành sản xuất tăng trưởng nhanh, năng lực đổi mới của Trung Quốc vẫn chưa theo kịp, bị kìm hãm bởi sự chênh lệch giữa tốc độ mở rộng công nghiệp và cải cách giáo dục cũng như phát triển nhân tài chậm hơn. Nhận thức và đầu tư hạn chế vào thiết kế, cùng tư duy lợi nhuận ngắn hạn ở một số doanh nghiệp, càng làm trầm trọng thêm thách thức.