Giải ngân đầu tư công đạt hơn 64% sau 11 tháng

Tại báo cáo Ngành xây dựng hạ tầng, Công ty TNHH Chứng khoán ACB (ACBS) đánh giá, sau giai đoạn tăng trưởng tích cực trong năm 2023, đầu tư công năm 2024 rơi vào giai đoạn trầm lắng.

Cụ thể, nhìn lại năm 2024, giải ngân đầu tư công tương đối chậm khi chỉ đạt 495,9 nghìn tỷ đồng trong 11 tháng đầu năm, tăng 1,8% so với cùng kỳ và tương ứng chỉ đạt 64,3% kế hoạch năm. Trong đó, riêng các dự án ngành giao thông vận tải (GTVT) giải ngân được 62,7 nghìn tỷ đồng, giảm 14,1% so với cùng kỳ và đạt 85,6% kế hoạch năm.

Nguyên nhân khiến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công bị chậm là do việc triển khai Luật Đất đai 2024 có hiệu lực từ ngày 1/8/2024, làm tăng chi phí giải phóng mặt bằng và tạm dừng một số dự án để điều chỉnh. Ngoài ra, thiếu vật liệu và cát san lấp cũng là một trong những lý do ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân.

Mặt khác, chuyên gia đánh giá, bức tranh về Ngân sách nhà nước & nợ công của Việt Nam hiện đang ở trạng thái rất tích cực, từ đó tạo nhiều dư địa cho việc gia tăng thêm nợ vay của Chính phủ & thúc đẩy chitiêu đầu tư công.

Dữ liệu cho thấy, tỷ lệ nợ công/GDP giảm đều trong gần 10 năm qua, hiện ở mức 36,6% vào thời điểm cuối năm 2023 và ước tính ở mức 37% vào cuối năm 2024. Bên cạnh đó, thâm hụt ngân sách/GDP đang duy trì ổn định quanh mức 4,0%.

Xét áp lực thanh toán nợ gốc và lãi Trái phiếu Chính phủ (TPCP) trong giai đoạn 2024-2027 ở mức bình quân là 113 nghìn tỷ đồng/năm. Trong giai đoạn 2028-2033 dự kiến là 211 nghìn tỷ đồng/năm. Trong khi đó, lãi suất phát hành mới của TPCP Việt Nam trong thời gian qua đang được duy trì ở mức tương đối thấp.

Đầu tư công là động lực chính để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP

Theo Nghị quyết Hội nghị Trung ương 10, khóa XIII, tầm nhìn của Chính phủ về tăng trưởng GDP của Việt Nam giai đoạn 2026-2030 là 7,5%-8,5%/năm. ACBS cho rằng, yếu tố "then chốt" để đạt được kế hoạch tăng trưởng GDP này phần lớn sẽ đến từ các hoạt động giải ngân đầu tư công đầy tham vọng.

Bằng chứng là, để đẩy mạnh công tác giải ngân vốn cho các dự án hạ tầng trọng điểm, liên tiếp các biện pháp thúc đẩy giải ngân đầu tư công được Chính phủ ban hành như Ngày 19/09/2024, quyết định số 1008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Ban hành Kế hoạch triển khai đợt thi đua cao điểm “500 ngày đêm thi đua hoàn thành 3.000 km đường bộ cao tốc”; Ngày 7/11/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện số 115/CĐ-TTg về việc quyết liệt thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm 2024.

Đáng chú ý, vào ngày 29/11/2024, Quốc Hội đã thông qua Luật Đầu tư công (sửa đổi) có hiệu lực từ 01/01/2025 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) có hiệu lực từ ngày15/01/2025. Chúng tôi đánh giá là sẽ giúp giải quyết các vướng mắc và đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở hạ tầng.

Vì vậy, ACBS kỳ vọng đầu tư công sẽ nhanh chóng được thúc đẩy ngay từ đầu năm 2025, ngay khi các luật mới ban hành đi vào hiệu lực.

Bên cạnh đó, giai đoạn 2026-2030, Chính phủ sẽ tiếp tục quyết liệt triển khai hàng loạt dự án trọng điểm (ví dụ dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam).

Ngoài ra, tại báo cáo, nhóm phân tích cũng cập nhật tiến độ các dự án hạ tầng trọng điểm giai đoạn 2024-2026. Trong đó, nổi bật là dự án Cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2.

Dự án cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 có tổng mức đầu tư 146.990 tỷ đồng. Tổng dự án có chiều dài 729 km được chia thành 12 dự án thành phần và đã bắt đầu thi công trong năm 2023 tiến độ cơ bản hoàn thành dự kiến trong năm 2025, đưa vào khai thác, vận hành từ năm2026.

Đây là dự án Bộ GTVT chỉ định thầu đối với các gói thầu tư vấn, xây lắp, di dời hạ tầng kỹ thuật, đền bù giải phóng mặt bằng và tái định cư. Việc này được đánh giá rút ngắn thời gian, đẩy nhanh tiến độ và đảm bảo chất lượng thi công.

Những doanh nghiệp xây lắp như VCG, HHV, và C4G được Bộ GTVT chỉ định thầu cao tốc Bắc Nam giai đoạn 2. Theo đó, giai đoạn 2025-2026 được xem là "điểm rơi" lợi nhuận của các doanh nghiệp này.