Người ta xếp những lát xoài chín ngọt cạnh phần xôi đậu xanh và kèm theo nước cốt dừa. Đơn giản vậy nên nhiều người có thể lầm đó là một món đơn giản.

Tuy nhiên, theo kênh CNN (Mỹ), nếu làm đúng "bí kíp", xôi xoài thể hiện sự cân bằng hoàn hảo giữa hương vị và nguyên liệu.

Xôi xoài Thái Lan. Ảnh: CNN

CNN đến gặp bà Varee Jeensuwan, 63 tuổi, một đầu bếp nổi tiếng với món xôi xoài ở Bangkok, để tìm hiểu về món này. Cửa hàng bà nằm ở khu Thonglor sầm uất tại trung tâm Bangkok, bắt đầu mở cửa năm 1981.

Bà Jeensuwan cho biết: "Món tráng miệng ngon nhất vào mùa hè ở Thái Lan là xôi xoài. Tháng 3 đến tháng 5 là lúc xoài ngon nhất trong năm vì xoài ngọt tự nhiên, chín nhiều và giá lại rẻ. Ngoài ra, nếp thơm phức vì là nếp tươi".

Hơn 200 giống xoài được trồng ở Thái Lan. Để làm món khao nieow mamuang (xôi xoài) ngon, người ta cho rằng phải đúng loại xoài ngon. Xoài Nam Dok Mai là loại được chọn vì nó vừa ngọt vừa có xớ mịn. Bà Jeensuwan cho biết xoài Nam Dok Mai ngon nhất là loại trồng ở huyện Bangkhla, tỉnh Chacheonseo. 

Một loại xoài khác để làm là Oak Rong từ huyện Damnoen Saduak, tỉnh Ratchaburi. Bà tiếp tục: "Xoài Oak Rong chỉ nổi tiếng với người Thái Lan. Đa số người nước ngoài chưa biết xoài này, họ chỉ mới biết đến xoài Nam Dok Mai".

Bà cho rằng các nguyên liệu khác cũng đóng vai trò quan trọng không kém. Với bà, nếp thường được chọn là nếp của tỉnh Chiang Rai ở cực bắc Thái Lan. Dừa để làm nước cốt dừa được mua về từ tỉnh Suratthani miền nam. Và người ta nướng đậu xanh thay vì chiên lên sẽ bị nhiều dầu mỡ.

Một điều thường thấy với các món ăn ở Thái Lan là có nước cốt dừa. Bà Jeensuwan cho biết muối cho vào nước cốt dừa được mua từ tỉnh Samut Sakorn phía nam Bangkok. 

Hiệu ứng xôi xoài

Nói đến tình yêu của người Thái dành cho xôi xoài, không thể không nhắc đến rapper trẻ nổi tiếng người Thái có nghệ danh Milli, tên thật là Danupha Khanatheerakul.

Theo CNN, nữ ca sĩ này biểu diễn tại lễ hội âm nhạc Coachella ở California năm 2022 và kết thúc show diễn bằng việc thưởng thức xôi xoài. Hình ảnh này đã khơi dậy cơn thèm xôi xoài khắp Thái Lan. Tại Bangkok, hình ảnh trên mạng xã hội và các trang tin tức đưa tin nhiều quán xôi xoài nổi tiếng nhất thành phố bỗng tràn ngập đơn đặt hàng, và đội giao hàng xếp hàng dài chờ bên ngoài.

Trong số những cửa hàng có thể hưởng lợi từ hiệu ứng này, phải kể đến K Panich. Là một trong những nhà cung cấp xôi xoài lâu đời nhất Bangkok, nhà hàng này mở cửa lần đầu tiên vào năm 1932.

K Panich nhận danh hiệu Bib Gourmand (ghi nhận nhà hàng có ẩm thực tốt với mức giá phải chăng, xứng với số tiền thực khách chi trả) của Michelin vào năm 2019, một minh chứng cho chất lượng món ăn tốt.

Bà Khun Nan, người quản lý tại chỗ, cho biết bí quyết để tồn tại lâu dài của cửa hàng K Panich là cam kết tìm nguồn cung ứng nguyên liệu hàng đầu từ khắp nơi. "Chúng tôi tập trung vào chất lượng của nguyên liệu," bà Khun Nan nói. Theo bà Nan, hàng chục khách du lịch nước ngoài ghé thăm cửa hàng này mỗi ngày.

Đối với những người chỉ muốn mua nguyên trái xoài, K Panich cũng bán. Khi được hỏi tại sao xoài là món ăn mùa hè phổ biến ở Thái Lan, bà Saowalak Chaimeesuk 54 tuổi nói món này khơi dậy kỷ niệm. "Ngày xưa, chúng tôi không thể có xoài Nam Dok Mai quanh năm. Giờ đây, nhờ nông nghiệp phát triển, chúng tôi có thể thu hoạch suốt cả năm".