Báo cáo Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về đề xuất chính sách hỗ trợ chuyển đổi sang xe ô tô điện của Bộ Giao thông Vận tải cho biết số lượng xe ô tô điện sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới gia tăng nhanh chóng trong những năm gần đây.

Cụ thể, năm 2018 - 2021, có 167 xe ô tô điện được kiểm tra, cấp giấy chứng nhận. Đến tháng 7/2023, con số này lên gần 12.600 xe. Tuy nhiên, các loại xe ô tô điện tại Việt Nam hiện nay chủ yếu là ô tô con và xe xe buýt thành phố.

Trong nước hiện có 2 doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp xe ô tô điện, gồm Vinfast thuộc tập đoàn Vingroup và Công ty cổ phần ô tô TMT.

Ngoài ra, Công ty cổ phần Tập đoàn Thành Công và Công ty cổ phần ô tô Trường Hải cũng giới thiệu một số mẫu xe ô tô điện để tìm hiểu thị trường, tiến tới sản xuất, lắp ráp trong nước.

Về hệ thống trạm sạc điện, Bộ Giao thông vận tải cho biết VinFast đã phát triển hệ thống trạm sạc với hơn 150.000 cổng sạc cho xe máy điện và ô tô điện tại khắp 63 tỉnh, thành.

Một doanh nghiệp khác cũng cung cấp giải pháp sạc cho xe điện là Công ty EVIDA, với hơn 850 điểm sạc điện. EVN cũng bàn giao 6 trạm sạc đến khách hàng.

Ngoài ra, một số thương hiệu lớn như Porsche, Audi, Mercedes-Benz cũng thiết lập hệ thống trạm sạc nhưng số lượng vẫn còn hạn chế, hầu hết chỉ lắp đặt tại showroom hoặc nhà máy của hãng.

Các thương hiệu khác như Audi hay Mercedes-Benz cũng có kế hoạch mở rộng hệ thống trạm sạc.

Về giá sạc điện, VinFast cung cấp đơn giá sạc xe ô tô điện hơn 3.200 đồng/kWh. Đơn giá sạc điện tại trạm sạc công cộng của EBOOST là 8.900 đồng/kWh, chưa bao gồm phí kích hoạt 4.900 đồng/lần sạc đối với xe máy và 19.900 đồng/lần sạc đối với xe ô tô.

Về giá ô tô điện, Bộ Giao thông vận tải cho biết hiện Vinfast đang cung cấp ra thị trường 4 loại ô tô chạy điện. Trong đó, các phiên bản bán xe có kèm pin có giá dao động 538 triệu đồng đến hơn 2 tỷ đồng; phiên bản bán xe không kèm pin từ 458 triệu đồng đến gần 1,7 tỷ đồng.

Để khuyến khích sử dụng ô tô điện, Bộ Giao thông vận tải đề xuất một loạt ưu đãi, hỗ trợ cho sản xuất, lắp ráp xe, đầu tư trạm sạc và cả hỗ trợ tiền cho người mua xe.

Theo đó, về khung chính sách hỗ trợ chuyển đổi xe xăng sang xe điện, Bộ kiến nghị 3 loại ô tô điện được hưởng hỗ trợ, ưu đãi phát triển gồm: ô tô điện chạy pin, ô tô điện sử dụng pin nhiên liệu và ô tô năng lượng mặt trời.

Với ô tô điện sản xuất lắp ráp, Bộ kiến nghị rà soát, bổ sung các chính sách ưu tiên phát triển trong các luật liên quan, đặc biệt xe công cộng.

Bộ cũng kiến nghị bổ sung ngành nghề sản xuất lắp ráp ô tô điện, sản xuất pin vào ngành nghề thuộc lĩnh vực đặc biệt ưu đãi đầu tư. Đề xuất ưu đãi đầu tư đối với các dự án sản xuất lắp ráp ô tô điện, pin xe điện. Miễn, giảm thuế nhập khẩu trang thiết bị, dây chuyền và nhập khẩu tổng thành, linh kiện để sản xuất lắp ráp xe ô tô điện, pin xe điện.

Với doanh nghiệp sản xuất lắp ráp, bảo dưỡng xe ô tô điện, Bộ Giao thông vận tải đề xuất có cơ chế ưu đãi tiếp cận tài chính, tín dụng và ưu tiên tiếp cận, chuyển giao công nghệ sản xuất lắp ráp xe ô tô điện; có cơ chế ưu đãi thuế ô tô điện nhập khẩu.

Bộ cũng đề xuất ưu tiên phát triển ô tô điện tham gia kinh doanh vận tải và ưu đãi vốn vay đối với các doanh nghiệp vận tải chuyển đổi sử dụng ô tô điện, trợ giá cao hơn đối với xe buýt điện.

Bộ còn đề xuất ban hành các Quy chuẩn về trạm sạc điện phù hợp với xu hướng phát triển công nghệ quốc tế. Cho phép xây dựng trạm sạc điện công cộng trên các công trình có mục đích sử dụng đất như hiện tại mà không cần chuyển đổi đất để xây dựng trạm sạc. 

Nghiên cứu việc miễn giấy phép xây dựng và điều chỉnh chủ trương đầu tư khi lắp đặt trạm sạc, ưu tiên cấp điện cho hạ tầng trạm sạc công cộng.

Cùng với đó, miễn thuế nhập khẩu linh kiện, thiết bị để lắp đặt trạm sạc điện và miễn thuế đất trong 5 năm đầu, giảm 50% trong 5 năm tiếp theo; miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 5 năm đầu và giảm 50% cho 5 năm tiếp theo; ưu đãi giá bán điện bằng giá điện phục vụ sản xuất…

Hiện thuế tiêu thụ đặc biệt với xe điện dưới 9 chỗ ngồi sản xuất, lắp ráp trong nước là 3%, đến hết 28/2/2027. Bộ Giao thông vận tải cũng cho biết nhiều doanh nghiệp đề xuất tiếp tục áp dụng mức thuế tiêu thụ đặc biệt này sau ngày 28/2/2027 với xe điện sản xuất lắp ráp trong nước; miễn thuế VAT trong 5 năm đầu, giảm 50% cho 5 năm tiếp theo.

Đối với phí trước bạ, miễn lệ phí trước bạ đối với ô tô điện trong 5 năm đầu kể từ ngày 1/3/2022. Trong 2 năm tiếp theo từ 1/3/2027, lệ phí trước bạ lần đầu bằng 50% mức thu đối với xe ô tô chạy xăng, dầu có cùng chỗ ngồi. Miễn lệ phí cấp biển 3 năm đầu, giảm 50% lệ phí cấp biển cho xe ô tô điện cho 2 năm tiếp theo.

Với người sử dụng ô tô điện, Bộ đề xuất miễn, giảm lệ phí trước bạ, lệ phí đăng ký biển số. Bên cạnh đó, thúc đẩy tiếp cận tín dụng, trợ giá cho người mua ô tô điện. 

Đề xuất đáng chú ý của Bộ Giao thông Vận tải là trợ cấp cho người mua ô tô điện một khoản tiền gọi là chuyển dịch hành vi tiêu dùng từ ô tô chạy xăng, dầu sang xe ô tô điện. Mức tiền hỗ trợ trực tiếp khoảng 1.000 USD/xe.

Cùng với đó là tăng quyền ưu tiên tham gia giao thông đối với ô tô điện khi hoạt động trong khu vực đô thị, như ưu tiên chỗ đỗ xe, giờ cao điểm.

Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) dự báo Việt Nam sẽ sớm đạt mức 1 triệu ô tô điện vào năm 2028, và có thể lên tới 3,5 triệu xe năm 2040.