Xanh hóa công nghiệp đang trở thành xu hướng phát triển đem lại hiệu quả trong tăng trưởng kinh tế, giải quyết các vấn đề xã hội và khắc phục hậu quả ô nhiễm môi trường. Hiện nay, thị trường trong và ngoài nước cũng liên tục có những quy định mới liên quan tới sản xuất xanh, tăng trưởng xanh, đòi hỏi hàng hóa phải có những giải pháp thích ứng.

Trong khi đó, sản xuất hoá chất và phân bón là những ngành công nghiệp tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây phát thải cao, sử dụng nhiều năng lượng.

Đây cũng là nội dung chính của tọa đàm với chủ đề “Xanh hóa” sản xuất hóa chất và phân bón: Cơ hội cạnh tranh hiệu quả cho doanh nghiệp, do Tạp chí Công Thương tổ chức ngày 24/10.

Nhận diện thách thức

Theo ông Phùng Hà, Chủ tịch Hiệp hội Phân bón Việt Nam, sản xuất xanh là xu thế tất yếu, không chỉ có ngành phân bón, ngành hóa chất nói chung hoặc là phân bón nói riêng.

Là một trong 10 phân ngành của ngành hóa chất, theo ông Hà, khi sản xuất xanh cần đảm bảo vừa phát triển bền vững vừa cạnh tranh có hiệu quả, bởi xu hướng tiêu dùng thông minh, khi chọn một mặt hàng nào thì đầu tiên sẽ là chất lượng, giá cả tiếp đến là chọn thương hiệu.

“Nếu doanh nghiệp sản xuất theo hướng xanh thì thương hiệu sẽ nổi tiếng hơn,” ông Phùng Hà nói, đồng thời nhấn mạnh việc sản xuất xanh, tức là gắn với nông nghiệp xanh, trong đó chú trọng để đầu vào tiết kiệm được năng lượng, tiết kiệm được nguồn tài nguyên thiên nhiên và đầu ra phải đảm bảo môi trường, phải bền vững.

Tuy vậy, Chủ tịch Phùng Hà cũng cho rằng việc sử dụng phân bón khá lãng phí. Dẫn thống kê của của IFA (Tổ chức Hiệp hội phân bón thế giới), theo ông Hà, trên thế giới bình quân chỉ dùng khoảng 135kg-140kg/hecta, còn ở Việt Nam lên tới 400 kg. Chính vì vậy, theo Chủ tịch Phùng Hà, muốn sản xuất xanh cần tập trung giải quyết vấn đề này.

Liên quan tới vấn đề xanh hóa, bà Nguyễn Thanh Phương, Cục Kỹ thuật An toàn và môi trường Công nghiệp (Bộ Công Thương) cho rằng, nhận thức xanh hóa công nghiệp là khó khăn lớn nhất, do chưa có quy định cụ thể nên việc triển khai còn gặp khó khăn.

Mặt khác, năng lực triển khai thực hiện đối với các doanh nghiệp ngành hóa chất nói riêng, đặc biệt liên quan đến xanh hóa công nghiệp như việc chuyển đổi nguồn nguyên liệu đầu vào đến chuyển đổi nguồn năng lượng sử dụng, thay đổi các công nghệ, áp dụng các công nghệ mới, công nghệ xanh, thân thiện với môi trường hơn… đều phải đầu tư lớn, do vậy sẽ khó khăn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Bà Phương cũng nêu việc thiếu các quy định, như xác định xanh hóa là gì, phải thực hiện ra sao? vì vậy, việc đưa ra các những chính sách và cơ chế hỗ trợ cho các doanh nghiệp như thế nào cũng chưa cụ thể.

“Mặc dù Việt Nam có những chủ trương hướng tới xanh hóa công nghiệp cũng như là sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên rồi là sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn năng lượng. Thế nhưng việc áp dụng nó hiện nay vẫn còn rất nhỏ lẻ, chưa đồng bộ,” bà Nguyễn Thanh Phương nói.

Cần đồng bộ cơ chế chính sách

Hiện nay, việc ban hành các quy định nhằm tạo động lực thúc đẩy, khuyến khích các doanh nghiệp chuyển đổi công nghệ về xanh hóa ngày càng được chú trọng và đẩy mạnh.

Tuy vậy, ông Phùng Ngọc Bộ, Trưởng Ban Kỹ thuật Tập đoàn Hóa chất Việt Nam cũng chỉ ra một số khó khăn, đơn cử như nhiều công nghệ hiện vẫn đang sử dụng nguyên liệu hóa thạch. Hơn nữa chi phí công nghệ cũng như giá thành sản xuất cho các sản phẩm xanh vẫn còn cao, đòi hỏi nhiều thời gian mới có thể cân bằng được giữa giá thành của một sản phẩm xanh với một sản phẩm thông thường.

Ông Phùng Ngọc Bộ cũng cho rằng, dù các cơ chế, chính sách đã có, song đối với ngành hóa chất để tiếp cận cũng chưa thực sự rõ ràng, chưa kể việc tiếp cận các nguồn tài chính ưu đãi để đầu tư công nghệ, chuyển đổi xanh còn khó khăn…

Còn theo Gáo sư, Tiến sỹ Bùi Chí Bửu, Nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam, Cố vấn kỹ thuật Công ty Phân bón Việt Nhật, để hiệu quả phân bón tăng cao, phải dựa vào cách tiếp cận hiện đại nhất, đó là nông nghiệp chính xác, nó có điện toán hóa và tất cả mọi thứ để tư vấn cho nông dân nên bón thế nào, làm thế nào…

Tại hội nghị COP26, Việt Nam đã cam kết sẽ xây dựng và triển khai các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính mạnh mẽ bằng nguồn lực của chính mình, cùng với sự hợp tác và hỗ trợ của cộng đồng quốc tế để phấn đấu đạt mức phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050.

Bà Nguyễn Thanh Phương, Cục Kỹ thuật An toàn và môi trường Công nghiệp, Bộ Công Thương cho biết trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tăng cường chỉ đạo cũng như triển khai các nhiệm vụ liên quan được giao trong Luật Bảo vệ môi trường và các văn bản hướng dẫn Luật Bảo vệ môi trường nói chung, các nội dung liên quan như phát triển công nghiệp môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng ngừa, ứng phó với các sự cố môi trường, kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh…

Ngoài ra, Bộ Công Thương tiếp tục đồng hành cùng Bộ Tài nguyên Môi trường để tìm ra những quy định và chỉnh sửa các quy định liên quan cho phù hợp giúp các doanh nghiệp thực hiện có hiệu quả, khả thi nhất.

Liên quan đến tập trung phát triển ngành công nghiệp môi trường, bà Phương thông tin, theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường và Nghị định số 08/2022 của Chính phủ, Bộ Công Thương đã xây dựng danh mục cụ thể các công nghệ, sản phẩm, thiết bị ngành công nghệ môi trường được ban hành vào năm 2023 theo Quyết định số 980 của Thủ tướng Chính phủ.

Hiện Bộ Công Thương đang phối hợp với lại các bộ, ngành nói chung và Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố nói riêng để hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ về Chương trình phát triển công nghiệp môi trường trong giai đoạn tới, bao gồm những nội dung để thúc đẩy xanh hóa, ngành nông nghiệp nói chung và ngành hóa chất nói riêng.

"Những chính sách đó tập trung vào việc xây dựng các tiêu chuẩn, các tiêu chuẩn và tiêu chí cho các sản phẩm, hàng hóa ngành công nghiệp môi trường nhằm nâng cao chất lượng các sản phẩm, hàng hóa đáp ứng nhu cầu về bảo vệ môi trường ngày càng cao ở Việt Nam,” bà Nguyễn Thanh Phương nói.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương với vai trò là đầu mối thì cũng đang tập trung nghiên cứu những cơ sở cơ bản liên quan đến khái niệm xanh hóa công nghiệp là gì, liên quan đến bộ chỉ tiêu xác định mức độ xanh hóa trong các ngành công nghiệp và ngành hóa chất cũng là một lựa chọn tập trung đối với việc xanh hóa, ngành công nghiệp trong giai đoạn tới, qua đó xây dựng những chính sách mới phù hợp hơn để thúc đẩy xanh hóa trong thời gian tới.

Theo Vietnam+