Cả nước chỉ có 1 kho LNG hoạt động, gian nan phát triển thị trường điện khí

Đây là thông tin được chia sẻ tại diễn đàn "Phát triển thị trường khí Việt Nam" với chủ đề: "Phát triển điện khí LNG - Xu hướng tất yếu trong chính sách đảm bảo an ninh năng lượng" do báo Sài Gòn Giải Phóng tổ chức tại Hà Nội ngày 22/11/2023.

Tại thị xã Phú Mỹ (Bà Rịa-Vũng Tàu) cuối tháng 10, Kho LNG Thị Vải khai trương hoạt động với công suất qua kho là 1 triệu tấn LNG/năm. Công suất còn khá nhỏ so với nhu cầu của cả nước.

Nhiều thách thức với thị trường

Tại diễn đàn này, ông Lê Ngọc Anh, Giám đốc Dữ liệu, Viện Dầu khí Việt Nam, cho biết Việt Nam sẽ cần 12 triệu tấn khí LNG/năm kể từ năm 2030.

Ông Anh cho rằng nói đến việc phát triển khí LNG, Việt Nam cần quan tâm đến cơ chế đặc thù cho lĩnh vực này thì mới mong có thể phát triển như mong muốn.

Một ví dụ thực tế là dự án Nhà máy điện khí LNG Long An I và Long An II (huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An) có tổng mức đầu tư khoảng 3,13 tỉ USD do VinaCapital và tập đoàn năng lượng GS Energy của Hàn Quốc làm nhà đầu tư. Dự án được tỉnh cấp phép tháng 3/2021; đến nay chủ đầu tư còn trong giai đoạn thực hiện trình tự và thủ tục đầu tư. Lễ khởi công dự án vẫn chưa xác định được vào ngày nào.

Ông Bùi Quốc Hùng, Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, Bộ Công thương, cho biết thị trường cung cấp LNG trên thế giới trong thời gian tới dồi dào với giá cả cạnh tranh. Hiện nay các nước như Mỹ, Nga, Australia đang xây dựng nhiều nhà máy sản xuất LNG đảm bảo cung cấp đủ cho nhu cầu tiêu thụ trên thế giới. 

Tuy nhiên, Việt Nam còn gặp phải nhiều thách thức. Ông Hùng cho biết việc nhập khẩu LNG phải theo các thông lệ mua bán quốc tế.

"Việt Nam hiện cũng chưa có bộ tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan đến thiết kế, xây dựng và vận hành các cơ sở hạ tầng phục vụ nhập khẩu. Ngoài ra, khuôn khổ pháp lý hiện hành cho các dự án LNG cho điện ở vẫn chưa hoàn chỉnh", ông Hùng nêu.

Các dự án điện khí LNG có công nghệ tiên tiến, vốn đầu tư lớn nên đòi hỏi nhà đầu tư cần có kinh nghiệm và năng lực tài chính. Tuy nhiên, các cơ quan có thẩm quyền chưa có đủ kinh nghiệm về lĩnh vực này nên có thể sẽ ảnh hưởng tới tiến độ và chất lượng lựa chọn nhà đầu tư cho các dự án. Cơ chế giá điện sử dụng nhiên liệu LNG chưa có quy định đầy đủ, ông Hùng lưu ý.

Về tiến độ triển khai thực hiện các dự án LNG, thách lớn nhất là đàm phán hợp đồng mua bán điện (PPA). Việc đàm phán PPA phải thực hiện theo đúng quy định của Bộ Công thương. Theo đó, chủ đầu tư sẽ phải đàm phán mua bán điện với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Thực tế, giá khí hóa lỏng LNG đã tăng rất mạnh thời gian qua, giá nhập khẩu cao là trở ngại trong tương lai khi ký các PPA giữa chủ đầu tư và EVN, do EVN phải mua điện giá cao và bán điện giá rẻ.

Cũng theo ông Hùng, vấn đề kho chứa vẫn là thách thức lớn. Hiện nay, Việt Nam mới chỉ có duy nhất 1 kho đang vận hành là Kho Thị Vải thuộc Tổng Công ty Khí Việt Nam (PV Gas). Những kho chứa LNG khác đang trong giai đoạn lập kế hoạch trên toàn quốc.

Với dự án điện LNG Nhơn Trạch 3 và 4 tại Đồng Nai, chủ đầu tư đang phấn đấu đưa vào vận hành từ năm 2025 để phù hợp Quy hoạch điện VIII, đến nay đã đạt tiến độ hơn 60%, nhưng vướng mắc là chưa thể đàm phán hợp đồng mua bán điện, giá điện.

Theo ông Hùng, khó khăn với điện khí LNG là cần vốn đầu tư rất lớn, nên cần đảm bảo hợp đồng bao tiêu sản lượng hàng năm, được ký hợp đồng dài hạn. Trong tổng sơ đồ tính toán cho cả nước thì tổng vốn đầu tư là 57 tỷ USD.

"Với mức đầu tư này, có tiền trong tay cũng chưa thể thực hiện được, chưa biết thu xếp thế nào, trong khi sắp hết năm 2023", ông Hùng nói tại diễn đàn.

Ông cũng đề cập đến cơ chế đặc thù như ông Lê Ngọc Anh đề cập. "Bộ Công thương được giao xây dựng cơ chế chính sách phát triển điện (trong đó có LNG) và khung giá phát điện. Quy hoạch đã ban hành, kế hoạch đang trình. Với các dự án điện khí, để triển khai, các chủ đầu tư sẽ phải đàm phán giá với EVN theo Thông tư 57. Về phía Chính phủ, cần phê duyệt kế hoạch, vận hành cơ chế đặc thù để tháo gỡ khó khăn; địa phương cần tháo gỡ vướng mắc về đất đai, giải phóng mặt bằng, chủ trương đầu tư".