Sau đợt khủng hoảng vì Covid-19 vừa qua, doanh nghiệp và các chuyên gia cho rằng hơn lúc nào hết, cần có một sàn giao dịch nông sản, trung tâm logistics tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Trước đó, ý tưởng cũng đã nhiều lần được nhắc đến.

Đã đến lúc cần có sàn giao dịch nông sản

Ông Nguyễn Anh Đức - Tổng giám đốc Saigon Co.op, doanh nghiệp sở hữu hệ thống bán lẻ lớn tại TP.HCM và các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, cho biết doanh nghiệp mong muốn có mô hình sàn giao dịch nông sản chung của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long tại một tỉnh nhất định.

Trung tâm này sẽ là nơi thu hút toàn bộ sản phẩm của tất cả tỉnh thành trong khu vực đổ về. 

"Chúng tôi mong muốn làm sàn giao dịch nông sản. Là doanh nghiệp hợp tác xã, chúng tôi sẽ có cơ sở kết nối hợp tác xã khác và mong nhận được sự chủ động của cơ quan quản lý, nông dân để có nguồn hàng, số hóa phát triển theo mô hình sàn giao dịch như các nước", ông Đức nói.

Tổng giám đốc Saigon Co.op cho hay thời gian qua chuỗi cung ứng đã bị đứt gãy nghiêm trọng. Dù bán lẻ là ngành hoạt động xuyên suốt trong mùa dịch nhưng sự đứt gãy chuỗi cung ứng thể hiện rất rõ.

Thứ nhất là đứt gãy theo cấp độ địa phương. Hàng hóa từ nơi này tới nơi khác đều không được thông suốt. Không chỉ hàng hóa từ Đồng Tháp đưa lên TP.HCM bị ách tắc mà ngay cả hàng từ Đồng Tháp đi các tỉnh lân cận cũng rất khó.

Thứ hai, là đứt gãy cục bộ theo chiều dọc liên quan chuỗi cung ứng. Đơn cử, có thời điểm nhà bán lẻ cần lượng lớn gạo, nhà cung cấp ở An Giang báo sản lượng dồi dào nhưng lại không có bao bì đóng gói. Từ đó, dẫn đến đứt gãy trong ngành công nghiệp hỗ trợ cung ứng.

Đề xuất xây dựng sàn giao dịch nông sản chung cho khu vực, ông Nguyễn Anh Đức mong muốn các địa phương trong bối cảnh hiện nay cần tăng cường kết nối, thỏa thuận hợp tác. Cần có các thỏa thuận cam kết hướng đến sứ mệnh chung cho cả khu vực.

Đồng thời, ông cho rằng chuỗi cung ứng cũng cần kết nối theo chiều dọc giữa các Hiệp hội, Bộ ngành để phối hợp ăn ý, nhất là hai Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn để đồng lòng, có tiếng nói chung trong hỗ trợ, giải quyết đầu ra cho nông sản.

Phải cải tạo cơ sở hạ tầng

Ông Nguyễn Quốc Toản - Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, thông tin theo kế hoạch, sắp tới sẽ có cụm liên kết logistics đặt tại Cần Thơ để giải quyết vấn đề của ngành nông nghiệp trong khu vực, kết nối chuỗi cung ứng.

Theo ông, do đặc thù của nền nông nghiệp nhiệt đới, một số sản phẩm của ngành nông nghiệp sẽ có sự tương đồng giữa các địa phương. Do đó, việc đầu tư vào cụm liên kết logistics sẽ giải quyết được nhiều vấn đề, nhất là chỗ đầu ra cho nông sản cũng như đa dạng hình thức của sản phẩm đầu ra.

Chẳng hạn, những sản phẩm tươi sẽ dùng ngay. Vào những thời điểm vào mùa thu hoạch, có thể trữ lại để chế biến, gia tăng giá trị nông sản. Việc tận dụng này giúp nền nông nghiệp đi đến tận cùng chuỗi giá trị. Đây cũng là kinh nghiệm quốc tế hiện nay.

Ông Phạm Thiện Nghĩa - Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp, nhìn nhận vài năm gần đây, bài toán "được mùa mất giá" của nông sản trong tỉnh gần như có phần cải thiện hơn do tỉnh đã từng bước phát triển nông nghiệp theo chuỗi, kết nối siêu thị, mở ra trung tâm nông sản Hà Nội, TP.HCM, Phú Quốc…

"Đồng bằng Sông Cửu Long rất cần kho lạnh trữ hàng, hình thành trung tâm tích hợp logistics. Saigon Co.op đã có thương hiệu tốt thì trước mắt có thể phối hợp địa phương, gom 1-2 tỉnh để hình thành kho hàng", ông nói.

Ông Steven Starmans - chuyên gia nông nghiệp Hà Lan thẳng thắn cho rằng logistics tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long hiện rất tệ. Do đó, muốn có sàn giao dịch hàng hóa, cụm liên kết logistics, ưu tiên hàng đầu hiện nay là cải tạo cơ sở hạ tầng. 

Ông cho rằng ý tưởng sàn giao dịch cho Đồng bằng sông Cửu Long rất tốt nhưng nếu không có hạ tầng thì rất khó khăn. 

Ông còn đặt vấn đề, rằng ai sẽ đầu tư cho hạ tầng cơ sở. Để có nhà đầu tư, cần có mô hình phù hợp và sinh lợi mới có thể thu hút. Ông cũng nhấn mạnh vai trò rất quan trọng của nông dân với ngành nông nghiệp, muốn thu hút họ tham gia phải cho họ thấy thành quả của những thay đổi này.