Cục diện thế giới quảng cáo trực tuyến sẽ khác vì Google vi phạm luật chống độc quyền

Thẩm phán cấp liên bang Amit Mehta nhấn mạnh trong phán quyết dài 286 trang ngày 5/8 (giờ Mỹ): "Tòa án đưa ra kết luận sau: Google là một công ty độc quyền và đã hành động như một công ty độc quyền để duy trì thế độc quyền của họ".

Với phán quyết sơ thẩm này, thẩm phán Mehta đã đứng về phía Bộ Tư pháp Mỹ bằng việc kết luận rằng Google đã đổ hàng tỷ USD để có những thương vụ độc quyền nhằm cho phép Google giữ được vị thế độc quyền một cách trái luật trên thị trường tìm kiếm trực tuyến.

Ông Mehta là người xử vụ kiện kéo dài 4 năm qua ở tòa án Washington. Phán quyết này là kết luận sau phiên xử kéo dài nhiều tuần. Trong phiên toàn, luật sư của Bộ Tư pháp Mỹ cáo buộc rằng Google, với công cụ tìm kiếm đang chiếm hơn 90% thị phần tìm kiếm trực tuyến, đã bỏ ra hàng chục tỷ USD mỗi năm để triển khai những thỏa thuận độc quyền với các nhà sản xuất điện thoại, nền tảng và trình duyệt, đặc biệt là gã khổng lồ công nghệ Apple cũng của Mỹ.

Tờ Financial Times cho biết những khoản tiền khổng lồ này đã giúp Google trở thành công cụ tìm kiếm mặc định trên nhiều nền tảng. Năm 2021, ước tính khoản tiền để Google giữ được vị thế mặc định trong mảng tìm kiếm trực tuyến lên tới hơn 26 tỷ USD.

Bài báo của Financial Times về việc Google bị xử thua trong vụ kiện độc quyền tại Mỹ. Ảnh chụp màn hình.

Về phía Google, "ông lớn" giải thích rằng họ phải đối mặt với cạnh tranh rất khốc liệt trên thị trường, nhưng họ giữ được vị thế số 1 là nhờ chất lượng dịch vụ tìm kiếm của họ.

Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Merrick Garland nói phán quyết sơ thẩm của tòa án liên bang "là chiến thắng lịch sử đối với người Mỹ. Không một công ty nào được phép đứng trên luật pháp, bất kể quy mô lớn tới đâu."

Jonathan Kanter, Trưởng ủy ban chống độc quyền của Bộ Tư pháp Mỹ, cho rằng phán quyết của tòa án liên bang đã bắt Google phải chịu trách nhiệm, và mở ra con đường cho phép tạo ra những sáng tạo công nghệ trong tương lai, cùng lúc bảo vệ quyền được tiếp cận thông tin của người Mỹ.

Ông Kent Walker, Giám đốc quan hệ công chúng toàn cầu của Google, cho biết Alphabet (tập đoàn mẹ của Google) sẽ kháng cáo lên tòa phúc thẩm. Theo đại diện Google, phán quyết này "công nhận Google là công cụ tìm kiếm tốt nhất nhưng kết luận rằng chúng tôi không được phép biến nó thành ứng dụng phổ biến cho tất cả mọi người".

Sau khi thẩm phán Mehta ra phán quyết trên, vụ kiện giữa Bộ Tư pháp Mỹ đối với Google sẽ đi vào giai đoạn 2. Trong đó, tòa án sẽ xác định những thay đổi Google phải làm, hay án phạt cho Google vì bị coi là vi phạm luật chống độc quyền.

Theo Reuters, giai đoạn 2 có thể bao gồm việc tách Alphabet thành nhiều công ty nhỏ. Cổ phiếu của Alphabet giảm 4,5% sau phán quyết trên.

Giai đoạn "khắc phục" có thể sẽ mất nhiều thời gian, sau đó có thể là việc kháng cáo lên Tòa phúc thẩm Mỹ tại thủ đô Mỹ và Tối cao Pháp viện Mỹ. Cuộc chiến pháp lý có thể kéo dài đến 2025 hoặc 2026, theo báo chí Mỹ.

Bà Karine Jean-Pierre, người phát ngôn của Nhà Trắng, nói "phán quyết ủng hộ cạnh tranh là một chiến thắng cho người dân Mỹ… Người Mỹ lẽ ra phải có mạng internet miễn phí, công bằng và cho phép cạnh tranh bình đẳng".

Thẩm phán Mehta đã nhấn mạnh chi tiết Google đã bỏ ra 26,3 tỷ USD chỉ riêng trong năm 2021 để biến công cụ tìm kiếm của Google là ứng dụng mặc định trên điện thoại thông minh và trên các phần mềm trình duyệt, và để thống trị lĩnh vực này.

Trong 4 năm qua, các cơ quan quản lý chống độc quyền cấp liên bang Mỹ cũng đã kiện các nền tảng của Meta (công ty mẹ của Facebook), Amazon.com và Apple vì cho rằng các đại công ty này đã duy trì thế độc quyền một cách bất hợp pháp.

Thượng nghị sĩ Amy Klobuchar (Đảng Dân chủ), Chủ tịch tiểu ban chống độc quyền thuộc Ủy ban Tư pháp Thượng viện Mỹ, nói rằng thực tế là các vụ kiện kéo dài qua các đời tổng thống cho thấy sự ủng hộ mạnh mẽ của cả 2 đảng Cộng hòa và Dân chủ đối với việc thực thi luật chống độc quyền ở Mỹ.

Trong lúc Google đang phải chạy đua để đẩy các ứng dụng AI (trí tuệ nhân tạo) lên những dịch vụ trực tuyến, trong đó có cả công cụ tìm kiếm trực tuyến của Google, phán quyết sơ thẩm của tòa án Mỹ được xem là một đòn nặng lên mảng kinh doanh chiếm tỷ trọng cao nhất trong doanh thu hàng năm của Alphabet.

Tổng doanh thu của tập đoàn Alphabet năm 2023 là 307 tỷ USD, và doanh thu quảng cáo trực tuyến thu về từ tìm kiếm trực tuyến là 175 tỷ USD, hơn 50%. Trong khi đó, Microsoft chỉ kiếm được 12 tỷ USD doanh thu từ công cụ tìm kiếm Bing.

Hiện tại, Bộ Tư pháp Mỹ cũng đang kiện Apple với cáo buộc Apple độc quyền trong thị trường thiết bị smartphone và hệ sinh thái ứng dụng di động.