Đây là chia sẻ của Thượng tá Lê Vinh Tùng, Phó Phòng trọng án Cục Cảnh sát Hình sự (Bộ Công an) tại hội thảo "Xóa sổ tín dụng đen bằng cách nào?" do Báo Tuổi Trẻ tổ chức sáng nay (30/11). 

Tín dụng "đen" với lãi suất trên 1.000%

Theo ông Tùng, gần đây, các đối tượng người nước ngoài (Trung Quốc, Nam Phi, Nga, Latvia) đến Việt Nam thành lập, thuê người đứng tên doanh nghiệp có chức năng cầm đồ, tư vấn, kinh doanh tài chính. Từ đó, tuyển dụng nhân viên để sử dụng các ứng dụng, website cho vay lãi nặng với lãi suất trên 1000%/năm.

Sau đó, các doanh nghiệp này móc nối với một số nhân viên ngân hàng, công ty trung gian thanh toán, ví điện tử để giải ngân, thu hồi các khoản vay (Bộ Công an đã phát hiện và triệt phá tại Hà Nội, Lào Cai, TP.HCM, Cần Thơ, Quảng Nam…). 

Một số đối tượng núp bóng doanh nghiệp, công ty luật, công ty tài chính mua lại các khoản nợ xấu, nợ khó đòi của các app cho vay, công ty tài chính, ngân hàng... sau đó gọi điện đe dọa, cưỡng đoạt tài sản.

Theo ông Tùng, thủ đoạn đòi nợ với 3 cấp độ: Thứ nhất, gọi điện chửi bới, đe dọa khách hàng trả tiền; Thứ hai, gọi điện đe dọa sẽ giết người thân, ghép hình tung lên mạng xã hội để bôi nhọ, đe dọa cho mất việc làm; Thứ ba, mang quan tài đến nhà, cơ quan, tổ chức, đặt bình gas, xăng dọa cho nổ cơ quan, nhà ở…

"Sau khi lực lượng Công an triệt phá hàng loạt các doanh nghiệp núp bóng và xử lý về hành vi cưỡng đoạt tài sản thì các đối tượng có dấu hiệu tan rã, co cụm, hoạt động cầm chừng. Tình trạng gọi điện, nhắn tin khủng bố đã giảm rõ rệt", Phó Phòng trọng án Cục Cảnh sát Hình sự nhận xét.

Theo Thượng tá Lê Vinh Tùng, khi người dân gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn vay chính thống, công nhân, người lao động có thể tìm đến tín dụng đen để vay tiền, rút tiền bảo hiểm xã hội, mua bán thông tin cá nhân để làm giả thẻ ngân hàng bán lại cho các đối tượng xấu. Thậm chí, bị các đối tượng lôi kéo tham gia vào các hoạt động tệ nạn xã hội như cờ bạc, mại dâm hoặc trở thành nạn nhân của các hành vi lừa đảo (lừa đảo việc nhẹ lương cao, lừa đảo thay đổi thông tin BHXH, lừa đảo cho vay tiền qua app…). 

"Việc khó khăn về tài chính sẽ dễ dẫn đến phát sinh các hành vi phạm tội (cướp, cướp giật, trộm cắp tài sản… và các hành vi đòi nợ, giải quyết mâu thuẫn liên quan đến vay nợ)…", ông Tùng cảnh báo.

Kiến nghị giảm mức lãi suất cấu thành tội phạm vay nặng lãi từ gấp 5 lần xuống gấp 3 lần 

Để ngăn chặn tình trạng tín dụng "đen" bùng phát, nhất là dịp cuối năm, Thượng tá Tùng cho rằng, các bộ, ngành, địa phương tiếp tục triển khai quyết liệt các nhiệm vụ về tăng cường các giải pháp phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý hoạt động tín dụng "đen" và các văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm vi phạm pháp luật liên quan đến tín dụng "đen".

Thứ hai là thường xuyên tuyên truyền phòng ngừa tín dụng "đen", đồng thời, tiếp tục huy động hệ thống chính trị vào cuộc phát hiện, xóa, bóc gỡ, tháo dỡ tờ rơi, biển quảng cáo liên quan đến hoạt động tín dụng "đen".

Thứ ba, UBND các cấp, tổ chức chính trị - xã hội phối hợp Ngân hàng Nhà nước và các bộ, ngành liên quan kịp thời giải quyết vấn đề an sinh xã hội, hỗ trợ việc làm, tạo sinh kế cho người dân gặp khó khăn. Phổ biến, hướng dẫn, hỗ trợ người dân tiếp cận nguồn vay vốn ưu đãi, an toàn. 

Thứ 4, đối với cơ quan quản lý nhà nước trong các lĩnh vực có liên quan, trọng tâm là ứng dụng hiệu quả cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và cở sở dữ liệu của các bộ, ngành để quản lý nhà nước.

Trước mắt hoàn tất việc xác thực, làm sạch và loại bỏ sim "rác", tài khoản ngân hàng "ảo"; xác thực thông tin các tài khoản trên không gian mạng. Đặc biệt, thúc đẩy gói vay tín chấp qua dữ liệu dân cư để tạo thuận lợi cho người dân tiếp cận nguồn vay vốn chính thống.

Thượng tá Tùng cũng kiến nghị Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tham mưu cơ quan có thẩm quyền ban hành, sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật trong các lĩnh vực của ngành ngân hàng dễ bị các đối tượng lợi dụng để hoạt động tín dụng "đen"; tăng cường quản lý nhà nước trong việc cấp phép đăng ký kinh doanh, giấy chứng nhận đủ điều kiện đối với các công ty tài chính, tổ chức tín dụng, trung gian thanh toán, ví điện tử; tăng cường thanh tra, kiểm tra, phát hiện các vi phạm để xử lý nghiêm.

Cuối cùng, kiến nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi các quy định của Điều 201 Bộ luật Hình sự (tội Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự) theo hướng tăng nặng hình phạt tương ứng với số tiền thu lời bất chính phù hợp với các loại tội phạm tương tự, giảm mức lãi suất cấu thành tội phạm từ gấp 5 lần xuống gấp 3 lần lãi suất quy định.