Theo The Conversation, đà tăng chóng mặt này của vàng khiến nhà đầu tư toàn cầu đổ xô tích trữ vàng, thậm chí tại Sydney, nhiều người xếp hàng dài trước các cửa hàng kim hoàn để mua kim loại quý này.

Nguyên nhân nào khiến giá vàng tăng vọt?

Các chuyên gia đưa ra nhiều lý do cho đợt tăng giá kỷ lục hiện nay, bao gồm:

- Bất ổn kinh tế do nợ công toàn cầu phình to và chính phủ Mỹ đóng cửa một phần.

- Lo ngại về sự độc lập của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) — nếu chính trị can thiệp khiến lãi suất bị hạ thấp, nguy cơ lạm phát tăng, giới đầu tư thường tìm đến vàng như kênh trú ẩn an toàn.

Tuy nhiên, những yếu tố này không đủ để giải thích toàn bộ đà tăng mạnh mẽ hiện nay. Trên thực tế, giá vàng đã leo dốc liên tục suốt vài năm qua, từ trước khi các vấn đề nêu trên trở nên trầm trọng.

Sức bật thực sự đến từ các quỹ ETF và ngân hàng trung ương

Nguyên nhân chính được cho là nhu cầu tăng mạnh từ các quỹ hoán đổi danh mục vàng (gold ETFs) – các quỹ đầu tư mô phỏng biến động giá vàng và được giao dịch trên sàn chứng khoán như cổ phiếu.

Trước khi quỹ ETF vàng đầu tiên ra đời năm 2003, việc đầu tư vào vàng khá phức tạp với nhà đầu tư nhỏ lẻ. Giờ đây, vàng đã trở thành một tài sản tài chính dễ tiếp cận, giúp mở rộng đối tượng đầu tư và thay đổi cách nhìn truyền thống về vai trò “trú ẩn an toàn” của vàng trong thời kỳ bất ổn chính trị và tài chính.

Bên cạnh đó, các nền kinh tế mới nổi như Trung Quốc và Nga đang chuyển đổi dự trữ ngoại hối từ USD sang vàng. Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), lượng vàng dự trữ của các ngân hàng trung ương tại các nền kinh tế mới nổi đã tăng 161% kể từ năm 2006, đạt khoảng 10.300 tấn, trong khi trước đó (1955–2005) chỉ tăng 50% trong 50 năm.

Trong khi đó, lý do sâu xa của xu hướng này là nỗi lo về các biện pháp trừng phạt tài chính do Mỹ và các nước phương Tây áp đặt. Nga đã trở thành người mua vàng ròng từ năm 2006, đồng thời tăng tốc tích trữ sau khi sáp nhập Crimea năm 2014, và nay sở hữu một trong những kho vàng lớn nhất thế giới.

Tương tự, Trung Quốc đang bán bớt trái phiếu chính phủ Mỹ và chuyển sang mua vàng, trong chiến lược “phi đô la hóa” nhằm giảm phụ thuộc vào đồng USD.

Sau khi Nga bị loại khỏi hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT và phương Tây dọa tịch thu dự trữ ngoại hối của Nga, nhiều nước mới nổi đã tăng cường nắm giữ vàng vì lo ngại rủi ro tương tự.

Giờ đây, nhiều nền kinh tế mới nổi xem đồng tiền phương Tây như tài sản tiềm ẩn rủi ro, trong khi vàng không bị ảnh hưởng bởi chính trị, khiến các biện pháp trừng phạt tài chính ngày càng kém hiệu quả.

Đỉnh vẫn còn xa, đà tăng còn tiếp tục?

Cả nhu cầu đầu tư ETF và mua vào của Nga, Trung Quốc đều là các yếu tố tăng cầu dài hạn, cho thấy giá vàng có thể tiếp tục leo cao.

Tâm lý “sợ bỏ lỡ cơ hội” (FOMO) đang khiến dòng vốn đổ mạnh vào các quỹ vàng. Hội đồng Vàng Thế giới (World Gold Council) cho biết, chỉ riêng tháng 9/2025, dòng vốn vào ETF vàng đã đạt mức kỷ lục, với 26 tỷ USD trong quý III và 64 tỷ USD trong 9 tháng đầu năm.

Các nhà phân tích của Goldman Sachs đã nâng dự báo giá vàng lên 4.900 USD/ounce vào cuối năm 2026.

Tóm lại, đà tăng của vàng không chỉ phản ánh nỗi lo về kinh tế toàn cầu, mà còn là kết quả của những thay đổi chiến lược trong hệ thống tài chính quốc tế, khi các nền kinh tế đang tìm cách giảm phụ thuộc vào đồng USD. Nếu xu hướng “phi đô la hóa” tiếp tục lan rộng, vàng có thể sẽ bước vào một kỷ nguyên mới – không chỉ là tài sản trú ẩn, mà là biểu tượng quyền lực tài chính toàn cầu.