Doanh nghiệp cần cơ chế gì để đóng góp vào phát triển bền vững?

Đây là ý kiến của Phó Giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược Chính sách Tài nguyên và Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường - Bộ TN&MT) tại hội thảo "Vai trò của Lãnh đạo báo chí và doanh nghiệp với phát triển bền vững" diễn ra tại Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu hôm nay 1/11.

Hội thảo do báo Tài nguyên và Môi trường và Câu lạc bộ Báo chí Phát triển Xanh hướng đến Net Zero (Green Media HUB) phối hợp tổ chức.

Đến dự hội thảo gồm hơn 100 đại biểu là đại diện Hội nhà báo Việt Nam, Tiểu ban Phát triển Xanh EuroCham, Viện Chiến lược Chính sách (Bộ TN&MT); Liên minh Tái chế Bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam), Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ TN&MT); các sở/ ngành của TP.HCM, Bà Rịa - Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Dương; đại diện lãnh đạo các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương trên địa bàn TP.HCM và đại diện các doanh nghiệp đi đầu trong phát triển bền vững tại Việt Nam. 

Tại sự kiện, PGS - TS Nguyễn Đình Thọ đã hệ thống hóa các chính sách phát triển bền vững của Việt Nam và các quy định quốc tế về chống biến đổi khí hậu, hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050 của Chính phủ Việt Nam.

Ông Thọ nhấn mạnh: Việt Nam đã cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và điều chỉnh chiến lược, chính sách để phù hợp với cam kết phát thải ròng bằng 0; Việt Nam nằm trong số 5 quốc gia tại khu vực Châu Á - Thái Bình Dương đạt mục tiêu Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) về biến đổi khí hậu.

 Chuyên gia này cũng đưa ra một số thông tin các đối tác thương mại lớn của Việt Nam trong việc ban hành chính sách giảm phát thải để thực hiện các cam kết về mục tiêu khí hậu. Liên minh Châu Âu (EU) đã triển khai Cơ chế thương mại phát thải (ETS) với mục tiêu giảm 55% lượng phát thải so với năm 1990 vào năm 2030 và mở rộng khung chính sách carbon vào năm 2040, hướng tới phát thải ròng bằng không vào năm 2050.

Trong khi đó, Mỹ đặt mục tiêu giảm 50-52% phát thải so với năm 2005 vào năm 2030 thông qua chương trình giảm phát thải quốc gia và tăng cường áp dụng công nghệ năng lượng sạch vào năm 2040, với tham vọng đạt phát thải ròng bằng không vào năm 2050. 

Trung Quốc, với cơ chế thương mại carbon, dự kiến sẽ đạt đỉnh phát thải vào năm 2030 và giảm 60-65% cường độ phát thải so với năm 2005 vào năm 2040, nhằm đạt được phát thải ròng bằng không vào năm 2060. 

Vương quốc Anh cam kết giảm 68% phát thải so với năm 1990 vào năm 2030 và đang đầu tư mạnh mẽ vào năng lượng tái tạo và hạ tầng bền vững, với mục tiêu đạt phát thải ròng bằng không vào năm 2050.

Canada đặt mục tiêu giảm 40-45% phát thải so với năm 2005 vào năm 2030. Nhật Bản, với kế hoạch hành động khí hậu, sẽ giảm 26% phát thải so với năm 2013 vào năm 2030, tập trung vào nâng cao năng lực năng lượng tái tạo để hướng tới phát thải ròng bằng không vào năm 2050.

Doanh nghiệp đang cần tài chính xanh

PGS,TS Nguyễn Đình Thọ cho rằng 2 yếu tố quan trọng mà Việt Nam cần chú trọng cho mục tiêu Net Zero là nhân lực xanh và hạ tầng xanh. Ông nhấn mạnh: Phải giải quyết được các thách thức lớn, đặc biệt là tài chính, để thực hiện.

TS Thọ chỉ ra rằng Việt Nam cần tập trung giải quyết vấn đề huy động nguồn vốn đủ lớn để đào tạo nguồn nhân lực xanh và triển khai các dự án hạ tầng xanh trên quy mô toàn quốc.

Theo ông, cơ hội huy động tài chính khí hậu và tài chính xanh từ các tổ chức quốc tế, quỹ đầu tư, hệ thống tài chính, các công ty đa quốc gia và các đối tác phát triển cho chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và quản lý tài nguyên nước đang mở ra tiềm năng lớn nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững và đạt được các mục tiêu về giảm thiểu phát thải.

"Các nguồn vốn này được dành riêng cho các dự án có mục tiêu rõ ràng về giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng và nước, đồng thời thúc đẩy các giải pháp công nghệ số trong quản lý tài nguyên", TS Thọ nói.

Ông gợi ý: "Doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt trong các ngành năng lượng, công nghệ và hạ tầng, có thể tiếp cận nguồn vốn này bằng cách đáp ứng các tiêu chuẩn về phát triển bền vững và minh bạch môi trường… Tích hợp tài chính xanh vào chiến lược phát triển kinh tế sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho nhiều ngành nghề".

Theo chuyên gia của Bộ TN&MT, Chính phủ cần xây dựng danh mục phân loại xanh, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy khung pháp lý và tạo điều kiện cho sự phát triển của thị trường tài chính xanh, bao gồm việc phát triển hạ tầng tài chính kỹ thuật số, hệ thống giám sát và đánh giá môi trường, nhằm nâng cao sự minh bạch và trách nhiệm xã hội trong việc sử dụng tài chính khí hậu.

Ông cho rằng chiến lược phát triển cơ chế tài chính và thị trường carbon sẽ khuyến khích chuyển dịch đầu tư vào các hoạt động kinh tế phát thải thấp, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp và cá nhân tham gia tích cực vào công cuộc bảo vệ khí hậu.

Chuyển đổi xanh của doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng

Tại hội thảo, ông Arghya Mandal, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần sữa TH, chia sẻ câu chuyện phát triển nhà máy xanh ở Việt Nam từ kinh nghiệm của TH. 

Ông Mandal cho biết để đạt được mục tiêu Net Zero và phát triển bền vững, hoạt động của các doanh nghiệp và các nhà sản xuất đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển nhà máy xanh và thực hiện trách nhiệm của nhà sản xuất.

Bà Trần Ngọc Ánh, Giám đốc Ngoại vụ cấp cao của công ty Heineken Việt Nam, chia sẻ với các đại biểu về việc sử dụng năng lượng tái tạo và áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn; đây là chiến lược để công ty hiện thực hóa mục tiêu giảm phát thải về 0 vào năm 2030.

"Chúng tôi sử dụng 96% năng lượng tái tạo trong sản xuất đồng thời hoàn thành chỉ tiêu nấu bia bằng nhiệt năng sinh khối tại toàn bộ 6 nhà máy bia trên toàn quốc. Trong khi chờ các giải pháp về năng lượng tái tạo, Heineken Việt Nam đã mua các chứng chỉ thuộc tính năng lượng (EAC) cho 100% lượng điện năng tiêu thụ tại 6 nhà máy", bà Ánh nói.

Theo bà, toàn bộ các nhà máy của Heineken Việt Nam áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn "tái sử dụng - chia sẻ - sửa chữa", không còn rác thải chôn lấp từ năm 2021, sớm hơn 4 năm so với dự kiến ban đầu.

Chiến lược phát triển bền vững đã giúp công ty nằm trong top 3 doanh nghiệp phát triển bền vững tại Việt Nam trong 8 năm liền.

Bà Ánh cũng cho biết hoạt động phát triển bền vững không thể tạo ra tác động mạnh mẽ khi doanh nghiệp thực hiện một mình. Vì vậy, tất cả các doanh nghiệp cần sự chung tay đồng hành của các bên. Và các cơ quan báo chí giúp kết nối, chia sẻ các thông lệ tốt, các giải pháp đổi mới sáng tạo từ các doanh nghiệp lớn, vừa và nhỏ.  

Với Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), theo đại diện Petrolimex, là đơn vị đầu mối kinh doanh xăng dầu chiếm thị phần lớn nhất cả nước nên việc lựa chọn sản phẩm kinh doanh của Petrolimex có vai trò lớn, tác động đến lượng khí thải ra môi trường. 

Do đó, Petrolimex tiên phong trong việc tuân thủ quy định của Chính phủ trong việc lựa chọn các sản phẩm sạch, thân thiện môi trường như: hoàn thành thay thế toàn bộ sản phẩm xăng RON 92 bằng xăng sinh học E5 và chính thức trở thành doanh nghiệp tiên phong kinh doanh xăng RON95 tiêu chuẩn khí thải mức 5 tại Việt Nam từ tháng 1/2022.

Chiến lược phát triển Petrolimex giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2035 đặt mục tiêu đưa Petrolimex trở thành tập đoàn năng lượng đứng đầu Việt Nam về những sản phẩm năng lượng xanh, sạch, chất lượng cao, thân thiện với môi trường dựa trên nền tảng công nghệ 4.0 và chuyển đổi số toàn diện.

Tập đoàn dầu khí Việt Nam (Petrovietnam - PVN) cũng đã đưa ra những mục tiêu cụ thể cho từng giai đoạn và giải pháp cho từng giai đoạn. 

Theo đó, PVN phấn đấu đạt tỷ lệ nguồn năng lượng tái tạo trong tổng cung năng lượng sơ cấp đạt 15 - 20% vào năm 2030 và 25 - 30% vào năm 2045; giảm phát thải khí nhà kính từ hoạt động năng lượng đạt 15% năm 2030 và 20% năm 2045; năng lực nhập khẩu LNG đạt 8 tỷ m3/năm 2030 và 15 tỷ m3/năm 2045...

Trải nghiệm mô hình kinh tế tuần hoàn

Ngày 30/10, báo Tài Nguyên & Môi trường và Green Media Hub đã tổ chức buổi tham quan và trải nghiệm thực tế về mô hình kinh tế tuần hoàn cho Lãnh đạo các cơ quan báo chí tại nhà máy của Heineken Việt Nam tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Với diện tích 40 ha trong Khu công nghiệp Mỹ Xuân A, thị xã Phú Mỹ, đây là nhà máy bia lớn nhất trong khu vực Đông Nam Á; công suất nhà máy mỗi năm tới 11 triệu hectolit (1 hectolit = 100 lit), theo công ty.

Tối 30/10, Green Media Hub đã tổ chức giao lưu giữa Lãnh đạo các cơ quan báo chí và doanh nghiệp phát triển bền vững, đồng thời cập nhật giải Báo chí Phát triển Xanh nhằm đẩy mạnh truyền thông cho giải thông qua vai trò của Lãnh đạo các cơ quan báo chí.

Ông Lê Xuân Trung, Phó Tổng biên tập báo Tuổi Trẻ, Phó Chủ nhiệm CLB, cho biết: Giải thưởng của giải Báo chí Phát triển Xanh có quy mô khá lớn với tổng giải thưởng lên đến gần 1 tỷ đồng nhằm khuyến khích nhiều tác phẩm có chất lượng.